انواع معانی “ب"؛ حذف “ب".
ــــــ . “انواع و معانی مفردات زبان فارسی «تا»". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، س۲۸. پیاپی ۱۱۸. تابستان ۲۵۳۵=۱۳۵۵، ص ۲۶۳ـ۲۷۶.
استعمال “تا".
ــــــ . “معانی و انواع مفردات زبان فارسی “را"". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س۲۱. ش۲ـ۳. پیاپی ۹۰ـ۹۱، ص ۱۱۳ـ۱۲۰.
“را"؛ الف ـ انواع “را” ب ـ معانی “را".
ــــــ . “معانی و انواع مفردات زبان فارسی «م»". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س۲۴. پیاپی ۱۰۲. تابستان ۱۳۵۱، ص ۲۰۸ـ۲۱۱.
انواع “م".
ــــــ . “معانی و انواع مفردات فارسی «و»". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س۲۳. پیاپی ۹۷ـ۱۰۰. ۱۳۵۰، ص ۲۷۶ـ۲۸۸.
تلفظهای “و"در زبان فارسی؛ انواع “و".
بهزادی، حسین [بهزادی اندوهجردی]. “تفسیر کشف الاسرار و سبک نگارش آن". فرهنگ خراسان. دوره ۶. ش۷. مهر ۱۳۴۶، ص ۱۴ـ۱۹.
چند نکته دستوری درباه فعل و ترکیبات کشفالاسرار.
ــــــ . “سبک نگارش تفسیر کشفالاسرار"، در: زبان اهل اشارت، مجموعه مقالات درباره تفسیر کشفالاسرار و عده الابرار. بهکوشش یدالله جلالی پندری. تهران: یزد، ۱۳۵۴، ص ۱۳۰ـ۱۳۶.
این مقاله با عنوان دیگری در نشریه فرهنگ خراسان، دوره ۶. ش۷، چاپ شده است.
بهنیا، محمدرضا. “سخنی درباب گویش محلی بیرجند"، در: از شمار دو چشم… یادنامه استاد احمد احمدی بیرجندی. بهکوشش مرکز خراسانشناسی، بنیاد پژوهشهای اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۷، ص ۱۱۵ـ۱۲۲؛ نیز: نامه فرهنگ. دوره ۳.ش۴. پیاپی ۳۴. ۱۳۷۸، ص ۱۴۰ـ۱۴۳.
چهلوهفت واژه برای بیان صداهای مختلف.
بیجنخان، محمود. “کسره اضافه از دیدگاه معانی"، در: جشننامه دکتر علی اشرف صادقی. به اهتمام امید طبیبزاده. تهران: هرمس، ۱۳۸۲، ص ۲۲۹ـ۲۵۳.
الگوی نوایی؛ معنی مصداقی؛ صورت منطقی؛ رابطه معنایی؛ بحث و بررسی.
بیرشک، احمد. “نظری درباره حرف اضافه «به» و «ی» در آخر واژههای مختوم به «ا» و «و» “. فروهر. س۱۸. ش۵. پیاپی ۲۸۱. ۱۳۶۲، ص ۵۶۹ـ۵۷۲.
چسباندن حرف اضافه “به” به واژهها؛ “ی".
بینش، تقی. “رنگ". فرهنگ خراسان. س۲. ش۸ . اردیبهشت ۱۳۳۸، ص ۱۷ـ۱۸.
انواع کلمه برای بیان رنگ؛ همانندی مستقر در کلمات مختوم به (ی)؛ قهوهای (رنگ، طعم، بو)؛ گون و فام برای بیان رنگ در گذشته.
ــــــ . “لهجه مشهدی"، در: نامه مینوی، مجموعه سیوهشت گفتار در ادب و فرهنگ ایران. زیرنظر حبیب یغمایی و ایرج افشار، با همکاری محمد روشن. تهران: سنایی، [بیتا]، ص ۶۰ـ۷۶.
چند نکته دستوری در لهجه مشهدی؛ …
بیهقی، حسینعلی. “سبک و سیاق غزلیات عطار"، در: از شمار دو چشم… یادنامه استاد احمد احمدی بیرجندی. بهکوشش مرکز خراسان شناسی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۷، ص ۱۲۳ـ۱۴۴.
ویژگیهای زبانی؛ ویژگیهای ادبی.
پارسادانیان، ورژ. “نگاهی به روند تحول و تکامل واژگان زبان دری معاصر". سخن عشق. س۵. ش ۲. پیاپی ۱۷. بهار ۱۳۸۲، ص؟.*
پارسی، افشین. “پژوهشی در یک گونه غیررسمی زبان فارسی". [نقد کتاب فرهنگ لغات زبان مخفی، اثر مهدی سمایی]. جهان کتاب. س۸ . ش۱۰. پیاپی ۱۷۸. بهمن ۱۳۸۲، ص ؟.*
پاشایی، ع. “آوانویسی واژگان و نامهای سنسکریت و پالی". هفت آسمان. س۲. ش۷. پاییز ۱۳۷۹، ص ۱۸۳ـ۱۸۸.
(این مقاله بحث کامل تری است از همین نام در ش۶، تابستان ۱۳۷۹ در مجله هفت آسمان.)*
واکههای ساده؛ واکههای مرکب؛ پیشنهاد، برای یک دستشدن فارسینوشتهای نامها و واژگان فارسی و ادبی سنسکریت و پالی.
پاکروان، حسین. “نگرشی ویژه به نمود مجهول در زبان فارسی". مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز (ویژهنامه زبان انگلیسی و زبان شناسی). دوره ۱۸. ش۱. پیاپی ۳۵. تابستان ۱۳۸۱، ص ۳۵ـ۵۲.
۱ـ مقدمه ۲ـ مرور آرای موجود ۳ـ تحلیل نقشگرایانه مجهول در فارسی ۴ـ جمعبندی مطالب
پانوسی، استفان. “تبدیل دو همخوان “دد"dd به “ند"nd درزبانهای دیگر و در زبان فارسی". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران (جشننامه استاد محمد مقدم). س۲۳. ش۴. زمستان ۱۳۵۵، ص ۴۲ـ۴۷.
گردآوری برخی واژهها در زبانهای گوناگون در مورد موضوع موردنظر، ریشهیابی آن واژههایی که گنگ و مبهم به نظر میرسیدند.
ــــــ . “چند مورد دیگر از تبدیل «رد» و «رت» در فارسی". فرهنگ (نشریه مؤ سسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی). بهار ۱۳۶۹. کتاب ششم، ص ۱۳۷ـ۱۴۶.
تبدیل “ر"به “ل"؛ تبدیل “د"به “ل"؛ مواردی از تبدیل “رد"و “رت"به “ل"از فارسی باستان و پهلوی به فارسی دری.
پدرام، علیاکبر. “زبان فارسی و برخی نکتهها “اطلاعات. ش۲۰۱۷۴. ۳۱ فروردین ۱۳۷۳، ص ۶.
گرتهبرداری و خطر دستور زبان فارسی؛ اشکالات موجود در ترجمه ترکیبهای خارجی؛ چند نمونه از گرتهبرداری نادرست؛ نقد مقاله “آیا زبان آسیبپذیر است؟".
پرتو اعظم، غلامحسین. “کدام دستور زبان فارسی؟". بنیاد. س۱. ش۲. اردیبهشت ۲۵۳۶=۱۳۵۶، ص ۶ـ۸، ۷۲.
عنوانهای تازی در کتابهای دستور زبان فارسی؛ بررسی “رابطه"یا “فعل"در دستور زبان فارسی؛ برخی از نوشتههای استادان دربارهبخشهای مختلف دستور.
پرتوی، زیبا؛ جهانگیری، نادر. “گسترش زبان برپایه طبقه اجتماعی، در کودکان دبستانی"، در: یاد بهار: یادنامه دکتر مهرداد بهار. تهران: آگاه، ۱۳۷۶، ص ۶۶۳ـ۶۷۵.
رابطه اجتماعی و گونه زبانی کودک؛ گونه زبانی “مرتبهای"یا موضعی؛ گونه زبانی “شخص محور"؛ استفاده از اسم و ضمیر در طبقات اجتماعی کودکان.
پروشانی، ایرج. “پسوند صفت سازِ “ـ ناک"در فارسی و پیشینه آن در فارسی میانه (پهلوی)". نامه فرهنگستان. س۲. ش۲. پیاپی ۶. تابستان ۱۳۷۵، ص ۳۲ـ۴۰.
ترکیب و معانی پسوند “ـ ناک"در نوشته دستورنویسان و فرهنگهای فارسی؛ دستهبندی واژههایی که در پسوند “ـ ناک"میچسبند؛ برداشتهای لفظی معنایی این واژهها.
پرویزی، فرنگیس. “دستور زبان فارسی"[نقد اثر طلعت بصاری]. راهنمای کتاب. س۱۰. ش۵. دی ۱۳۴۶، ص ۴۹۹ـ۵۰۴.
ــــــ . “یک منظومه ناشناخته سامنامه". رشد آموزش ادب فارسی. س۷. پیاپی ۲۷. زمستان ۱۳۷۰، ص ۶۴ـ۶۷.
خلاصه داستان؛ کاربرد دستوری.
پروین گنابادی، محمد. گزینه مقالهها: “برخی از خصوصیتهای صرف و نحوی و لغوی و جز اینها در منشآت خاقانی". تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی، ۱۳۵۶، ص ۳۴۵ـ۳۵۰.
خصوصیات صرفی و نحوی؛ برخی ترکیبات مختص نثر خاقانی؛ گونههای مختلف فعل پیشوندی؛ ابدالها.
ــــــ . “برخی از خصوصیتهای مثنوی مولوی"، در: محیط ادب (مجموعه سی گفتار به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات سیدمحیط طباطبایی). بهکوشش حبیب یغمایی و دیگران. تهران: یغما، ۱۳۵۷، ص ۲۰۰ـ۲۱۷.
یازده ویژگی دستوری در مثنوی مولوی.
ــــــ . “تاریخ زبان فارسی"[نقد جلد دوم پرویز ناتل خانلری]. یغما. س۲۶. ش۸. پیاپی ۳۰۲. آبان ۱۳۵۲، ص ۵۰۳ـ۵۰۵.
در اعتبارات اسنادی به جهت انتقال پذیری و امکان مبادله از دو زاویه مختلف امکان بحث وجود دارد.
در مسیر رفت، محور کارگشایی اعتبار و صدور اعتبارنامه از طرف خریدار به سوی فروشنده می باشد. برطبق یو.سی.پی.، اعتبار اسنادی به هر صورت که باشد اصل در آنها این است که قابل مبادله و واگذاری نیستند و فقط برای یک بار امکان مبادله آنها ممکن است مطرح شده و مورد عمل قرار گیرد هرچند که این تحدید با ذات امور بازرگانی تجاری و به ویژه در تجارت پیشرفته و مدرن امروز سازگاری چندانی ندارد ولی از آنجا که از یک طرف عرف و عادات و کاربردهای بازرگانی بین المللی براساس تجارت متقن شکل گرفته اند و مقررات متحدالشکل اتاق بازرگانی بر مبنای آن ها استوار گشته و استقرار می یابند و از طرف دیگر طبیعت اعتبار به گونه ای است که اعتماد به آن به ثبات و دست به دست نشدن آن بستگی دارد که آن را غیر شکننده می کند توجیه پذیر است که اصل در اعتبارات اسنادی انتقال ناپذیری آن باشد، برعکس اسناد تجاری که در آن به لحاظ خاصیت تضامنی، هرچه بیشتر سند مبادله شود بر اعتبار آن افزوده می شود؛ در اعتبارنامه به جهت اینکه تحقق آن و پرداخت آن نهایتاً منوط به دریافت اسناد و مدارکی(پاکت مدارک) می باشد که تحت شرایط و توافق های خریدار و فروشنده باید بررسی شوند و اصالت ظاهری آن ها باید احراز شود که این امور را بانک ها انجام می دهند و اساساً مایل به تحویل کالا و تجارت آن نیستند، فلذا اعتبارنامه چندان شایستگی انتقال پذیری و دست به دست شدن را ندارد.
۸۷
در مسیر برگشت از طرف ذینفع به سوی خریدار محورکار، پاکت اسناد و مدارک است که در آن عمده ترین اسناد همچون بروات، بارنامه ها، بیمه نامه ها و … قابلیت مبادله داشته و از عوامل فوق العاده موثر در سرعت و اطمینان در امور بازرگانی هستند. به ویژه خاصیت مبادله پذیری در آنها موجب استحکام و تقویت آن ها می شود بویژه آن که از بسیاری تالی فاسدهای بازرگانی سنتی(مثل جابجایی و حمل پول، شمارش، واریزهای بانکی و…) جلوگیری می شود.
بدین ترتیب ذینفع می تواند براتی را که جهت به قبولی رساندن آن و یا دریافت فوری و به رویت وجه آن از محل اعتبار گشوده شده، صادر نموده واگذار کند و منتقل الیه نیز به نوبه خود چنین نماید. اسناد و مدارک دیگر، هرچند کمتر از بروات، ولی ممکن است یا براساس اصول و یا برپایه قرارداد در روند مبادله قرار گیرند.
مبادله پذیری اسناد و مدارک به نحوی که تشریح گردید ممکن است به صورت انتقالی باشد که در آن هم لاشه سند یا پاکت مدارک منتقل می شود و هم موضوع آن ها؛ به گونه ای که منتقل الیه مالک محل یا موضوع آن ها می شود که می تواند ید استیلایی مالکانه خویش را برآن مستقر سازد و متصرف و مسلط برآن شود؛ هم چنین انتقال پذیری ممکن است به صورت غیرانتقالی باشد که درآن لاشه سند یا پاکت مدارک منتقل می شود ولی موضوع و محل آن ها انتقال نمی یابد و متعلق حق انتقال دهنده باقی می ماند مثل اینکه انتقال وکالتی و وثیقه ای و به نمایندگی تجاری باشد.[۱۳۹]
۱-۷-۳- ارجحیت و تفوق جنبه های تاسیسی قانونی از یک طرف و تفوق جنبه های کاربردی، قراردادی و رفتاری از طرف دیگر
حقوق اعتبارات اسنادی، در مجموع حقوقی است مبتنی بر کاربردها، عملکردهای تجار و عرف وعادات تجاری بین المللی. منتهی اگر اجزاء عملیات و مدارک ذی دخیل در آن را به صورت تفکیکی بررسی نمائیم ملاحظه می شود که جنبه های تاسیسی و قانونی منبعث از موازین و مقررات بین الملل در اسناد و عملیات اعتبارات بیشتر و دخالت توافق و یا اعمال نظر یکی از طرفین ضعیف تر است. پس از این که مکانیسم اعتبارات اسنادی به عنوان روش پرداخت معامله مشخص گردید، حقوق آمره و موازین تاسیسی لازم الاطاعه بین المللی حکومت می کنند. مثلاً حقوق اسناد تجاری و کنوانسیون های ژنو و آنسیترال بر بروات و کنوانسیون های حمل و نقل بر اسناد حمل حکومت نموده، چگونگی تشریفات، انجام عملیات یا صدور اسناد، حدود حقوق و تکالیف و به طور کلی آثار ناشی از آنها را تعیین و تبیین می نمایند و در صورت حدوث اختلاف با مراجعه به داور بین المللی بر پایه راه حل های آنها و تفاسیر و تعاریف ارائه شده توسط آنان قضایا را حل و فصل می نمایند.
۸۸
از طرف دیگر وقتی به عملیات و یا اسناد رفت یعنی از سوی خریدار به طرف فروشنده نگریسته می شود، آثار رفتار و رسوم تجاری و عرف و عادات و همچنین نقش و دخالت اراده ها بیشتر به چشم می خورد. مثلاً فرمان دادن از سوی خریدار به بانک مبنی بر گشایش اعتبار و یا تنظیم شکل و مفاد نامه گشایش اعتبار، بیشتر تابع رفتار معمول بین خریداران و بانک های کارگزار آنها می باشد به گونه ای که عرف و عادات مربوطه و همچنین نقش و نفوذ اراده هایی که در هر عمل و هر مرحله به صورت ایجاب عمل می کنند مسلط به نظر می رسند.[۱۴۰]
البته درست است که قواعد و مقررات متحدالشکل اتاق بازرگانی بین المللی تقریباً به طور تشریحی چگونگی طی مراحل را تنظیم و موازین حاکم را مقرر می دارند و برای ملحق شوندگان لازم الرعایه می باشد ولی همین قواعد و مقررات، فی الواقع چیزی نیستند جز همان کاربردها، عادات و رفتار معمول و جا افتاده بین تجار که نهایتاً به صورت مصوبه خصوصی بین المللی تنظیم و تدوین شده و جزئی از منابع حقوق تجارت بین الملل درآمده اند.
۸۹
۱-۸-۳- وصف تجریدی
این ویژگی از بارزترین اوصاف اسناد تجاری و اعتبارات اسنادی می باشد در یک روند عمودی و ساده مقصود این است که وقتی به لحاظ رابطه ای حقوقی و تحقق عملی مانند بیع سندی تجاری یا اعتبارنامه صادر می شود، بین متعاقدین علاوه بر رابطه اولیه و بنیادی، رابطه جدیدی دایر می گردد که برخوردار از حقوق، وظایف و تعهدات مربوط به آن سند می باشد که این دو رابطه یعنی رابطه اولیه (مثل بیع) از رابطه جدید (سندی) منفک و جدا هستند؛ بدین معنی که ایرادات و مشکلات آنان در یکدیگر تأثیر نمی گذارد. عوامل مهم تأمین و تضمین سرعت، امنیت، تقویت و حمایت پیکره بازرگانی مدرن از این خاصیت نشات گرفته است. ممکن است از یک رابطه اولیه، یک رابطه سندی ایجاد شود یا اینکه از چند رابطه اولیه یک رابطه سندی دو طرف را به هم مرتبط نماید. مثل اینکه لازم نیست در برات از اساس و پایه دینی در کار باشد ممکن است برات سازشی باشد و از این قبیل، که در تمامی این موارد رابطه بنیادی از رابطه سندی مجزا، منفک و مستقل می باشد.
از یک طرف با در نظر گرفتن اصل مبادله پذیری اسناد تجاری که سبب می شود روابط سندی افقی به صورت ایادی متعاقبه محقق شود و از طرف دیگر به لحاظ اینکه ممکن است بر پایه یک یا چند رابطه بنیادی روابط سندی متعدد ایجاد شود که در عرض هم قرار می گیرند و همزمان که از رابطه موجد(عمودی) مجزا هستند از همدیگر نیز(بصورت افقی) مستقل و منفک می باشند خاصیت تجریدی متجلی می گردد.
این ویژگی به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای حقوق نوین سبب می شود که روابط ناشی از سند منتقل شده و ایادی متعاقبه مجرد از هم قرار گرفته، هر رابطه مستقل و مجزا نگریسته شود و فقط با وجود یک شرط، یعنی موجود بودن حسن نیت که آن هم مفروض است (احتیاج به اثبات ندارد مگر اینکه ید قبلی عدم وجود حسن نیت ید بعدی را ثابت کند) ایرادات و استثنائات رابطه ای از روابط سندی، نسبت به دیگران تاثیری نخواهد داشت و به اصطلاح روابط ایادی چه به صورت متوالی یا متناوب یا پراکنده باشند هر کدام از دیگری مجرد و منتزع می باشد. ویژگی استقلال امضاها و قائمیت به خود منبعث از همین وصف تجریدی و وصف تفکیک روابط اولیه و سندی می باشد.[۱۴۱]
۹۰
۱-۹-۳- وحدت حقوقی و اتحاد شکلی و ماهوی موازین اعتبارات اسنادی
در حقوق اعتبارات اسنادی همچون سایر شاخه های حقوق تجارت بین الملل، سیر تکامل حقوقی از یک طرف به سوی یکنواخت شدن وحدت حقوقی و اتحاد شکلی و ظاهری موازین و مقررات و از طرف دیگر مربوط به ماهیت و تعریف حقوقی آنها می باشد.
از سال ۱۹۹۳ که مبداء تدوین قواعد و کاربردهای تجاری بین المللی در مکانیزم اعتبارات اسنادی به حساب می آید تقریباً اکثریت قریب به اتفاق کشورها، تجار و بازرگانان بطور مستقیم از قواعد متحدالشکل اتاق بازرگانی بین الملل تبعیت کرده اند و کشورهایی که موازین مستقل و حقوق حاکم بر اعتبارات اسنادی را تدوین و تصویب نموده اند عمدتاً قواعد و مقررات متحدالشکل را یا کاملاً و بدون تغییر در حقوق خود وارد نموده یا شدیداً از آنها اقتباس کرده و الهام گرفته اند و کشورهایی همچون ایران که موازین مستقلی تدوین ننموده اند بطور وسیع همان قواعد و مقررات متحدالشکل را در روابط بین المللی خود بکار گرفته و صریحاً بدان ملحق شده اند. بهرحال در یک روند یکنواخت و همسو از تعاریف و مضامین یکسان استفاده و تبعیت نموده اند.
به تبع وحدت حقوقی ماهیت اعتبارات اسنادی، شکل کار، فرمول ها، تشریفات و تعداد اسناد و مدارک مورد نیاز مبادله نیز در یک روند همسان شدن و همسویی قرار دارد. هر چند که بنابر موازین داخلی حاکم بر عملیات بانکی، ممکن است شرایط اضافی مثل لزوم وجود دو امضاء یا امضاء و مهر گشاینده اعتبار تواماً لازم باشد و یا بنابر تفاوت در زبان های رسمی کشورها و لزوم اقدامات و یا انشای اسناد و مدارک، شرایط خاصی در کشوری نسبت به کشور دیگر لازم باشد ولی در بعد فراملی و بین المللی در شکل کار، عملیات، اسناد و مدارک، ظاهر تشریفات، ترتیب و ترتب ها وحدت شکلی حکمفرماست. بطوریکه امروز حتی ظاهر فرمهای اسناد و مدارک، محل امضاء، فرمهای تغییر و اصلاح، رنگهای به کار برده شده و محل درج شرایط و مفاد و مضامین لازم در اعتبارنامه و یا اسناد برگشت و … یکسان می باشد یا در یک روند جدی همسان شونده قرار دارد که این معنی هم خود از موجبات تسهیل، سرعت و تقویت امور تجاری- اقتصادی بین المللی و کاهش اختلافات می باشد.[۱۴۲]
۹۱
پس بنابراین می توانیم بگوئیم که ویژگی وحدت حقوقی خود موجد وحدت ظاهری و شکلی عملیات، اقدامات و تشریفات، اسناد، مدارک و فرمول ها گردیده است.
۱-۱۰-۳- مفروض بودن حسن نیت
همانطور که قبلاً اشاره گردید، برای اینکه وصف مصونیت و اصل عدم توجه ایرادات و استثنائات حاکم باشد، کفایت می کند هر ید نسبت به ید قبل دارای حسن نیت باشد به عبارت بهتر از ایراد، عیوب یا تقلب آن مثل جعل، تزویر، واهی و سازشی بودن و… حقیقتاً مطلع نباشد و نداند سندی را که تحصیل می کند و یا عملیات اسنادی را که می پذیرد دچار عیب است.
اما از آنجا که اثبات این مسئله مشکل بوده و سبب اطاله روند حرکتی اسناد تجاری می باشد که این امر برخلاف فلسفه وجودی آنها در سرعت، تقویت، حمایت و اطمینان امور بازرگانی است این اصل (حسن نیت) چه در قوانین و مقررات متحد الشکل ژنو و چه در حقوق داخلی راجع به اسناد تجاری و همچنین قواعد و مقررات متحدالشکل مفروض شناخته می شود؛ یعنی اصل بر این است که هر ید نسبت به ید قبل و دارنده سندی که می خواهد بر علیه ضامنین و متعهدین (طی شرایطی) اقدام کند نسبت به متعهدین سند دارای حسن نیت بوده و از مشکلات و عیوب آگاهی نداشته و حتی اگر ید قبل کاملاً در جریان اشکال بوده یا خود او مشکل را بوجود آورده است، به ید بعدی مستقیم یا غیرمستقیم چیزی نگفته و با او تبانی نکرده است مگر اینکه خلاف آن اثبات شود که وظیفه این اثبات به عهده ایادی قبلی نسبت به ایادی بعدی و هر یک از متعهدین نسبت به دارنده سند می باشد.
۹۲
موارد معروضه فوق نسبت به اسناد تجاری و به ویژه برات کاملاً صادق می باشد، چه بسا اساس خواص متعددی از آنها به ویژه مبادله پذیری و فرمالیسم بدون وجود وصف مصونیت و مفروض بودن حسن نیت به هم می ریزد و تقویت سرعت و امورِ حمایتی اطمینان بخش بازرگانی که لازمه بدون چون و چرای حیات تجاری داخلی و بین المللی است شدیداً آسیب می بیند و حتی فلج می شود. اما راجع به اسناد دیگر از جمله پاکت مدارک ویژگی های مزبور به آن شدت و جدیتی که معروض افتاد وجود نداشته و عمل نمی کنند مگر در مواردی که از الصاقات و ضمائم اسناد تجاری باشند. اما مدارک تجاری (و نه اسناد تجاری به معنای اخص)، مدارک بانکی، بیمه ای، سیاهه های اوراق تجاری، فاکتورها، پروفرما و پیش فاکتورها کمابیش از اوصاف و فرمول های نگرش تسهیلی و شکلی بالا برخوردار هستند.
۱-۱۱-۳- اصل تدقیق و تبعیت از شرایط اعتبارنامه
لازم است مفاد اعتبارنامه به دقت اجرا شود لذا تمامی آنچه از اوراق، اسناد و مدارک در اعتبارنامه آمده است باید مورد تطبیق، شمارش و کنترل دقیق بانک ها و حتی خریدار قرار گیرد. به طوری که اسناد و مدارکی که منطبق با شرایط اعتبار نیستند باید به وسیله بانک رد شده یا مورد توجه و ارزیابی قرار نگیرند. ویژگی تدقیق یا اصل تطبیق دقیق و مطابقت با مفاد اعتبارنامه و لزوم تبعیت دقیق از شرایط آن را نباید با وظیفه احراز اصالت ظاهری اوراق و مدارک اشتباه نمود. در اولی شمارش، کنترل، بررسی و نگاه دقیق به آن چیزی صورت می گیرد که خواسته شده است و هدف از آن، قبل از هرچیز حمایت از حقوق خریدار می باشد که روی مدارک در برگشت اعمال می شود و بانک ها به شرط رعایت صحیح آن در پرداخت مبلغ اعتبار به ذینفع حق مراجعه به خریدار را دارند. در حالیکه در دومی کفایت می کند که ظاهر اسناد و مدارک صحیح به نظر برسد و هویت آنها حکایت از اصالت ظاهری سند باشد.
۹۳
در اسناد و عملیات رفت از سوی خریدار به فروشنده به ویژه اعتبار اسنادی طبق قواعد و مقررات متحدالشکل اتاق بازرگانی بین الملل عمل می شود.
۱-۱۲-۳- خاصیت تضامنی
حقوق اعتبارات اسنادی، حقوق ویژه ای است که بالاخص در نحوه گشایش اعتبار و نوع آن، اصل حاکمیت اراده بنابر تجارب و عرف و عادات و کاربردهای تجاری بین الملل نقش عمده را بازی می کند و به عبارت دیگر نقش تاسیسات قانونی نسبت به دیگر شاخه های حقوق بازرگانی در آن ضعیف تر است.
طرفین می توانند به عنوان مثال اعتبار را برگشت پذیر معین نمایند و یا اینکه اگر بانک ابلاغ کننده مسئول و متعهد تایید نشود مسئولیتی نخواهد داشت. همچنین به غیر از مورد برات عمده ترین مسئولیتهای تعهد شده در مدارک و اسنادِ اعتبارات و پاکت مدارک را اصولاً تنها متعهد امضاء کننده پاسخگو می باشد. ولی اگر بانک های واسطه و ابلاغ کننده نیز اعتبارنامه را تایید نمایند آنها هم مسئولیت تضامنی خواهند داشت؛ یعنی چند مسئول برای یک تعهد مطرح خواهد شد که ذینفع آن می تواند طی شرایطی به هر کدام که خواست مراجعه کند(ماده۷ یو.سی.پی.). به نحوی که هر یک مستقل از دیگری و مستقل از روابط موجد و بنیادی، همانند ضمانت نامه های بانکی مستقل، ضامن خواهند بود.
۹۴
در مورد اعتبارنامه، خاصیت تضامنی از یک زاویه حتی نسبت به ویژگی تضامنی برات در اسناد تجاری که هم دین و تعهد و هم جمیع فروعات و حواشی آن را شامل می شود جلوه مضاعف می یابد بدلیل اینکه دخالت بانک در کار می باشد مشروط به اینکه بانک اعتبار را تایید کنند (بویژه در نوع برگشت پذیر آن). مسئولیت هر بانک مستقلاً به مثابه نوعی ضمانت نامه بانکی در مقابل ذینفع اعتبار می باشد حتی در مواردی مهمتر از آن می تواند باشد و از زاویه دیگر حکم تاسیسی قانونی در آن ضعیف است و فقط در دو طرف خط دستور دهنده و بانک گشاینده آمرانه عمل می کند و نسبت به ایادی بعد، مثل ابلاغ کننده و معامله گر مسئولیت تضامنی وقتی مطرح است که بطور قراردادی مشخص شده باشد.
۱-۱۳-۳- وصف تنجیزی
منجز و صریح بودن به خصوص در اسناد تجاری خاصیت بارزی است که به تبع ویژگی فرمالیسم و توجه به ظاهر اسناد لازم می آید. چه درج قید و شرط و یا عبارات مهم و مردد و تعلیقی و منوط کننده با خواصی چون خاصیت مبادله ای، موضوعیت داشتن، فرمالیسم و … و با اهدافی چون سرعت هرچه بیشتر امر تجارت، تقویت و حمایت از بازرگانان و امور بازرگانی، ایجاد زمینه های امنیت روابط تجاری و اقتصادی به ویژه در بعد بین المللی آن تعارض دارد.
البته در اعتبارات اسنادی با توجه به مقررات متحدالشکل اتاق بازرگانی بین المللی، حدود شرایط و درج قیود و لزوم تبعیت از آنها مجاز دانسته شده است که این امر مقوله ای جداست و خدشه ای به ویژگی تصریحی و تنجیزی وارد نمی کند، چه در همان قیود و شروط نیز منجزاً و صریحاً نگریسته می شوند و مثلاً کنترل ها صورت می گیرد و پاکت اسناد و مدارک ارزیابی و تفتیش می شوند.
۹۵
از یک طرف در اسناد تجاری مورد استفاده در اعتبارات اسنادی و پاکت مدارک تمامی ویژگی های اسناد تجاری منجمله وصف تنجیزی رعایت می شود به طوری که تمامی نیازهای قانونی و خواسته شده برای صحت اسناد تجاری برآورده شود و از طرف دیگر در جریان گشایش اعتبار، تنجیز و قاطعیت اصل است. در غیر این صورت نه بانک ها موارد و فرامین غیرصحیح را می پذیرند و نه امکان تحقق و جامه عمل پوشاندن مثلاً به یک اعتبارنامه غیر منجز وجود دارد؛ بطوری که کنترل بانک ها و حدود مسئولیتهای مربوطه در مواد۷ به بعد مقررات متحدالشکل و نص صریح آنها، ترتب آثار بر موارد صریح و منجز را افاده می کند.[۱۴۳]
۱-۱۴-۳- جنبه موضوعیت داشتن و قائم به خود بودن اسناد
در قلمرو حقوق مدنی اسناد طریقیت دارند.[۱۴۴] مثلاً اگر درعقد بیع شرایط صحت معامله فراهم نباشد به علت عدم تحقق عقد، ثمن نیز به عهده خریدار قرار نمی گیرد و ذمه ای مشغول نمی شود و چنانچه ضامنی در کار باشد ذمه او اشتغال نمی یابد و یا اگر عیبی در کار باشد که امکان استفاده از خیارات و فسخ معامله را ایجاب کند در ثمن تغییر ایجاد می شود.
این امر در حالیست که در قلمرو حقوق تجارت، وضع اسناد تجاری از جمله اعتبارات اسنادی به گونه دیگری است. اعتبارات اسنادی مثل اسناد تجاری به معنی خاص، اسناد قابل معامله و متضمن حقوق و تعهدات براتی می باشند. صدور اینگونه اسناد، حکایت از قصد نتیجه به منظور پرداخت دارد. به عبارت دیگر اعتبار اسنادی خود یک هدف است نه وسیله. لذا موضوعیت دارد نه طریقیت[۱۴۵].
۹۶
۹۷
اعتبارات اسنادی بر مبنای موضوعی که دارند، مبین وجود حقی می باشند و فی النفسه و موضوعاً دلیلِ حق دارنده به حساب می آیند. بنابراین وسیله و یا طریق اثبات امری نیستند (جنبه طریقیت ندارند) و اگر در این راستا هم از آنها استفاده شود فرعی و حاشیه ای است. رسالت عمده آنها موضوعیت داشتن و قائمیت به خود آنهاست یعنی خود آنها همچون مال مستقل موضوعیت دارند و می توانند موضوع معامله، نمایندگی، وثیقه و … قرار بگیرند به طوریکه هر که آنها را (البته از مجرای صحیح و با حسن نیت) در ید استیلایی خود درآورده باشد، مالک موضوع آن است یا حق عینی طبیعی بر آن دارد که می تواند به سهولت و به سرعت به حق عینی اصلی مالکیت تبدیل شود بدون اینکه انجام تشریفات و مراحل خاص مانند طی مراحل ماده ۳۴ قانون ثبت[۱۴۶] یا ماده ۵۸ قانون تصفیه امور ورشکستگی[۱۴۷] را لازم داشته باشد. با ملاحظه این ویژگی در اسناد، متقابلاً اظهار نظر می شود که اعتبارگشایش یافته و اعتبارنامه صادر شده، همچون چک یا براتی که در ازای بهای معامله ای صادر شود، دیگر ثمن معامله یا سند ثمن معامله نیز نباید تلقی شود هر چند که تحقق آنها و استفاده از آنها، فی الواقع همان ثمن معامله بین المللی را تشکیل می داده و یا اصلاً مساله پرداخت بهای کالا درکار بوده که منتهی به صدور اعتبارنامه گردیده است ولی پس از اینکه سند صادر شد امری مستقل را تشکیل می دهد که منفک از مراتب مربوط به بهای معامله بوده، قائم به خود و مستقل از هر امر دیگری که خود موضوعیت دارد می باشد و امضاها یا تعهدات مندرج در آن جدای از هر اقدام دیگر مسئولیت زاست.[۱۴۸]
۹۷
۹۸
مبحث دوم- چـارچوب حقوقی اعتبارات اسنادی
۳-۲-۱- منابع حقوقی
حقوق اعتبارات اسنادی تا حد زیادی به واسطه عرف، توسعه و تکامل یافته است. بسیاری از قواعد موثر و مفید اعتبارات اسنادی، صرف نظر از حوزه جغرافیایی یا یک نظام حقوقی خاص، در اثر عرف و عادات بانکدارانی که با واردکنندگان و صادرکنندگان و با شرکت های کشتیرانی و بیمه سروکار داشتند، پدید آمده است.[۱۴۹]
آن عرف وعادات، امروزه عمدتاً در مجموعه عرف ها و رویه های متحدالشکل اعتبارات اسنادی (یو.سی.پی.)گرد آمده است. علاوه بر یو.سی.پی.، اتاق بازرگانی بین المللی برای ضمانت نامه های مستقل و یا اعتبارات اسنادی تضمینی، قواعد متحدالشکل ضمانت نامه های قراردادی، قواعد متحدالشکل ضمانت نامه های عندالمطالبه و عرف ها و رویه های اعتبار نامه های تضمینی بین المللی را نیز تدوین و ارائه نموده است. علاوه بر قواعد اتاق بازرگانی بین المللی، کمیسیون ملل متحد درخصوص حقوق تجارت بین الملل(آنسیترال)[۱۵۰] تلاش نموده است تا از طریق کنوانسیون راجع به ضمانت نامه های مستقل و اعتبارات اسنادی تضمینی یک چارچوب حقوقی جهانی را برای ضمانت نامه های مستقل و اعتبارات اسنادی تضمینی تدوین نماید. به علت خصیصه بین المللی بودن اعتبارات اسنادی، کشورهای معدودی در جهان قوانین خاصی را در خصوص اعتبارات اسنادی وضع کرده اند. در کشورهایی نیز که چنین قانونی تصویب شده است،[۱۵۱] به استثنای ماده ۵ قانون متحدالشکل تجارت در ایالات متحده امریکا، «قانون صرفاً مشتمل بر مقررات اندکی است که غالباً به کلیات پرداخته است.»[۱۵۲]
۹۸
در بعضی از کشورها، آراء محاکم بخش مهمی از حقوق اعتبارات اسنادی را تشکیل داده است. نوشته های حقوقی یا دکترین نیز به عنوان منبع مکمل حقوق اعتبارات اسنادی به شمار می رود.
مباحثی که ذیلاً ذکر می گردد به اجمال قواعد اتاق بازرگانی بین المللی، کنوانسیون آنسیترال راجع به ضمانت نامه های مستقل و اعتبارات اسنادی تضمینی و ماده ۵ قانون متحدالشکل تجارت امریکا را معرفی می نماید.
۳-۲-۱-۱- عرف ها و رویه های متحدالشکل اعتبارات اسنادی (یو.سی.پی.)
مشکل دیگر در مکتب ادبیّات تطبیقی فرانسه آن است که در این مکتب «به نقد و اثر ادبی پرداخته نمیشود، بلکه تنها خود را در مسایل بیرونی اثر که به تأثیرپذیری و تأثیرگذاری و بررسی منابع و شهرت و انتشار مربوط است، محصور و محدود شدهاند».
در مجموع مکتب ادبیات تطیبقی فرانسه را میتوان در سه حوزهی زیر مورد نقد و بررسی قرار داد:
فقدان تعریفی روشن از دو مسأله مهم موضوع و روش این دانش.
بیتوجهی به اثر ادبی یافتن.
محوریّت یافتن ملیّت در پژوهشهای تطبیقی.
۳-۲-۱. مکتب ادبیات تطبیقی امریکایی
مکتب امریکایی در ادبیات تطبیقی به دنبال انتقادهای شدیدی که به ویژه توسط منتقد و نظریهپرداز امریکایی «رند ولک» در ۱۹۵۸ به مکتب فرانسوی صورت گرفت، به منصهی ظهور رسید. عمدهی انتقادات «ولک» بر رویکرد تاریخی مکتب فرانسه بوده است.
در این مکتب برخلاف مکتب فرانسه به روابط میان ادبیّات مختلف بر مبنای اصل تأثیر و تأثر توجهی نمیشود. آن چه در این مکتب اصالت دارد، اصل تشابه و همانندی است. «همین اصل تشابه و همانندی موجب شد که در این مکتب ادبیّات با دیگر معارف بشری از جمله هنرهای زیبا مثل نگارگری، معماری، رقص، موسیقی و حتّی بررسی رابطهی ادبیات با علوم تجربی نیز در حوزهی پژوهشهای ادبی و نقدی قرار گیرد. ادبیّات تطبیقی در این مکتب با نقد مدرن گره خورده است»
در این مکتب، ادبیّت یک اثر ادبی مرکز توجّه میباشد. منظور از ادبیّت یعنی تمام آن ویژگیهایی که یک اثر را به اثر ادبی تبدیل میسازد. لذا در بررسی و تطبیق آثار ادبی باید به میزان ادبیّت آن توجه داشت نه روابط تاریخی و رابطهی تأثیر و تأثّر. از نظر پژوهشگران این مکتب، پدیدههای ادبی، جریانهای ادبی و مکاتب و گونههای ادبی، محدود به زبان و مکان نیستند.
«ادبیّات تطبیقی بیتوجهی به موانع سیاسی، نژادی و زبانی به بررسی ادبیّات میپردازد. بررسی تطبیقی نباید در روابط تاریخی محصور بماند، چون، پدیدههای بسیار ارزشمند مشابهی در زبانها یا انواع ادبی رایج (در جهان) وجود دارد که با یکدیگر پیوند تاریخی ندارند. علاوه بر این ادبیّات را نمیتوان در تاریخ ادبیّات محدود کرد و نقد ادبی و ادبیّات معاصر را از آن دور نمود».
«هنری مارک» به عنوان یکی از پژوهشگران برجستهی ادبیات تطبیقی امریکایی در تعریف آن میگوید: «ادبیّات تطبیقی یعنی مطالعهی ادبیّات در فراسوی مرزهای یک کشور و بررسی رابطهی ادبیات با دیگر حوزههای معرفت بشری مثل هنرها (نقّاشی، پیکرتراش، معماری، موسیقی، فلسفه، تاریخ، علوم اجتماعی / سیاست، اقتصاد، جامعهشناسی و علوم و ادیان). خلاصه این که ادبیّات تطبیقی یعنی مقایسهی ادبیّات یک کشور با ادبیّات یک یا چند کشور دیگر و هم چنین مقایسهی ادبیّات با دیگر حوزههای معرفت بشری (خطیب، ۱۹۹۹: ۵۰).
با توجه به تعاریف ارائه شده توسط پژوهشگران ادبیات تطبیقی امریکایی، میتوان چنین نتیجه گرفت که ادبیّات تطبیقی از مرزهای محدود تاریخگرایی و تأثیر و تأثر در ادبیّات ملل مختلف به عرصهی وسیعتری پای نهاد که مهمترین ویژگی این مکتب را میتوان چنین بیان کرد: ادبیّات تطبیقی امریکایی نوعی مطالعات فرهنگی است و علاوه بر آن بیشتر به نقد ادبی نزدیکتر است تا بررسی تاریخی پدیدههای ادبی.
۳-۲-۲. مکتب سوم؛ ادبیّات تطبیقی مارکسیستی
رویکرد سوم را نمیتوان از حیث معرفتی یک مکتب مستقل به حساب آورد، چون تنها به خاطر شباهتهای ظاهری با نظریهی ادبیّات مارکسیستی به مکتب ادبیات اسلاوی یا کشورهای اروپای شرقی معروف است. ظاهراً شباهتهای صوری بین نظریه ادبیات مارکسیستی یا ادبیات تطبیقی (آن هم در مکتب فرانسه) موجب راهزنی برخی از پژوهشگران ادبیّات تطبیقی از جمله علوش و عبود شده است.
در این مکتب سوم «بررسی روابط ادبیّات مختلف براساس نقاط مشترک و مشابهی میان آنهاست که این نقاط مشترک و مشابه بر اثر بسترهای اقتصادی و اجتماعی مشترک و تأثیر آنها بر ادبیّات و هنرشان بوده است».
قائلان به این مکتب متوجه تناقض آشکار میان مکتب ادبیات تطبیقی فرانسه و نظریهی ادبیات مارکسیستی نشدهاند و تنها به شباهت ظاهری این دو مکتب توجه داشتهاند.
شباهت ظاهری این دو مکتب آن است که هر دو نگرش تاریخی به ادبیّات دارند. در ماتریالیسم فرهنگی «استقلال و همچنین نبوغ فردی و مؤلف و استقلال اثر ادبی را رد میکنند و متون ادبی را از بافتهای تاریخیشان جداییناپذیر میدانند. نقش مؤلف کاملاً نادیده گرفته نمیشود، بلکه این شرایط تاریخی است که نقش مؤلف را تعیین میکند».
به عبارت دیگر متن ادبی، همیشه بخشی از یک نظام بسیار گستردهی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. وجه مشترک ادبیات تطبیقی در مکتب فرانسه با نظریهی ادبی مارکسیستی آن است که هر دو نبوغ و فردیّت را در ادبیات به گونهای زیر سوال میبرند. در مکتب فرانسه، ادبیات تطبیقی همیشه نوعی رابطه آن هم از نوع تأثیرگذاری و تأثیرپذیری وجود دارد و در نظریهی ادبی مارکسیسم نیز ادبیات اساساً ناشی از زیرساختهای اجتماعی و اقتصادی است.
۳-۳. بررسی زندگی نامه و شرح مختصر سبک ادبی احمد غزالی و حافظ
۳-۳-۱. شیخ احمد غزالی
شیخالمشایخ مجدالدین ابوالفتوح احمدبن محمد غزالى طوسى برادر کهتر حجهالاسلام ابوحامد محمدبن محمد غزالى است. وى نیز مانند برادر، آغاز عمر را در تعلیم علوم دینى گذراند و از جملهی فقهاء زمان در مذهب شافعى شد لیکن علاقه و توجه بیشترى به وعظ داشت و گفتهاند که او را در وعظ بیانى نیکو بود. احمد غزالى از تاریخ ۴۸۸ تا ۴۹۸ هـ که حجهالاسلام محمد غزالى به سفر ده سالهی خود رفت، به نیابت از او در مدرسهی نظامیهی بغداد تدریس مىکرد. وى در طریقت، پیرو ابوبکر نساج بوده و سلسلهی ذهبیه او را از کبار اقطاب خود شمردهاند و او خود چند تن از مشایخ بزرگ تصوف را تربیت کرده است.
وفاتش در قزوین اتفاق افتاده و این واقعه را به سال ۵۲۰ و ۵۱۷ هـ نوشتهاند و اقوال نامعتبر دیگرى نیز در این باره هست. از مهمترین آثارى که به او نسبت دادهاند یکی: کتاب لبابالاحیاء است که اختصارى است از کتاب احیاء علومالدین؛ و دیگر کتابالذخیرهی فى علمالبصیره؛ و دیگر کتاب بحرالحقیقهی است.
در این کتاب اخیر غزالى چنین پنداشته است که براى وصول به مرتبهی فنا باید از هفت بحر گذشت، و آنگاه گفته: ”بحر اول معرفت است و گوهر وى یقین است، بحر دوم جلال است و گوهر وى حسرت است، بحر سوم وحدانیت است و گوهر وى حیات، بحر چهارم ربوبیت است و گوهر وى بقا، بحر پنجم الوهیت است و گوهر وى وصال است، بحر ششم جمال است و گوهر وى رعایت، بحر هفتم عزت است و گوهر وى فقر است.“ رسالهی دیگرى بهنام رسالهالعشقیه نیز به شیخ احمد نسبت دادهاند.
مهمترین اثر غزالى کتاب سوانحالعشاق او است که از آن نسخ متعدد در دست است و به طبع رسیده. این کتاب را غزالى به واهش یکى از دوستان و پیروان خود در معانى و احوال و اسرار عشق، بدان نحو که مورد توجه و تأمل صوفیان است، نوشته و هر یک از اسرار و معانى را در فصلى مورد بحث قرار داده و در ضمن این فصول تمثیلات کوتاه و حکایات مختصر براى توضیح بیان خود گنجانیده است و به اشعار مختلف از غزل و رباعى پارسى و تازى استشهاد کرده که همه لطیف و دلانگیز است. شیوهی انشاء سوانح بسیار ساده و در عین سادگى پرمغز و پرمعنى است.
گرم روى و سوختگى نویسنده از همه جاى کتاب مشهود است و این امر موجب شده که در عبارات سوانح به قدر دیوانى از شعر لطف و حال دیده شود.از احمد غزالى مکاتیبى به فارسى باقى است، این مکتوبها بر روش مکاتیب مشایخ و علماء عهد، آمیخته به اشارات مختلف از آیات و احادیث، است که در سیاق کلام و با اتصال به اجزاء آن مىآید و در آنها بسیارى از مبانى اعتقادات صوفیه مورد بحث قرار مىگیرد.
احمدغزالى در اثناء کلام خود به اشعار و خاصه رباعىهاى بسیار استشهاد کرده که مسلماً قسمتى از آنها از او است و همهی آنها لحن اشعار عرفانى اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم را دارد.
وى اشعارى را که از دیگران نقل کرده با قید ”گفته است“ و ”مىگوید“ از اشعار خود متمایز ساخته است. در اینجا برخى از ابیاتى را که مسلماً از او است براى ملاحظهی نمونهاى از اشعار او نقل مىکنیم:
باعشق روان شد از عدم مرکب ما زآن مى که حرام نیست در مذهب ما از بس که دلم طریق عشقت سپرد بنگر که بدیده درهمى چون گذرد تا جام جهاننماى بر دست منست تا کعبهی نیست قبلهی هست منست |
روشن ز چراغ وصل دایم شب ما تا روز اجل خشک نیابى لب ما اشکم بهمن و تو برهمى رشک برد تا نگذارد که دیده در تو نگرد از وى خرد چرخ برین پست منست هشیارترین خلق جهان مست منست |
۳-۳-۲. خواجه حافظ شیرازی
خواجه شمس الدین محمد حافظ یکی از بزرگترین اندیشمندان - عارفان - درویشان و شاعران تاریخ جهان محسوب میشود که در گستره نوشتاری خود همپای مولانا جلال الدین محمد بلخی و شاید هم بالاتر از این بزرگ عارف گیتی باشد. (زمانی، ۱۳۸۶: ۳۸).
مولانا و حافظ هر دو نشانی از روح معنوی ایرانیان و طبع عاشقانه آنان در تاریخ ایران زمین هستند. اندیشه حافظ اندیشه ضد ارتجاع دینی - انسان ساز و عاشق پرور است که اگر انسان با عمق وجود به سخنان وی گوش فرا دهد ناخداگاه از این زمین و سرای سپنج روح و روانش پرمیکشد.
اساتید بزرگ موسیقی ایران زمین از سخنان وی بهره میبرند و در سطوح جهانی آن را به نمایش میگذارند. استاد شهرام ناظری، استاد همایون شجریان، زنده یاد استاد سید خلیل عالی نژاد و. ..
مهمترین ویژگیهای سخن حافظ فروتنی - سلوک معنوی - عشق - عرفان - انسان بودن - کمال و بزرگی - ارزش موسیقی و نیکی کردن به هم نوع است.
امروزه مناطق ایرانی که طی تجاوزهای بیگانگان از خاک ایران جدا شدند و کشوری مستقل برای خود تشکیل دادهاند حافظ را بزرگترین شخصیت کشوری خود میپندارند. تاجیکستان - افغانستان - کردستان عراق - ترکمنستان و. .. شهید احمد شاه مسعود رهبر رستاخیز افغانستان همواره پیش از کشته شدن بارها بیان کرده بود که در طول زندگی ام سه کتاب همیشه همراهم است : قرآن - دیوان حافظ - شاهنامه فردوسی. وصیت حضرت حافظ شیرازی به مردم چنین است:
N : تعداد کل پیکسل های معلوم
Eii : اعضای قطری ماتریس خطا
ضریب کاپا
ضریب کاپا دقت طبقه بندی را نسبت به یک طبقه بندی کاملا تصادفی محاسبه می کند به این معنی که مقدار کاپا دقت طبقه بندی را نسبت به حالتی که یک تصویر کاملا به صورت تصادفی طبقه بندی شود به دست می دهد. (Richard,J.A,1995) برای نمونه یک کاپا معادل ۷۵ درصد یعنی این که نتایج طبقه بندی ۷۵ درصد بهتر از موقعی است که پیکسل ها به طور تصادفی برچسب دهی شوند. اگر کاپا برابر ۱۰۰ درصد شود به معنی یک طبقه بندی کاملا صحیح بر اساس نمونه های گرفته شده می باشد. مقادیر بین ۰ تا۱۰۰ درصد هر یک سطح معینی را به نسبت این طبقه بندی (کاملا صحیح ) نشان می دهند و مقادیر منفی نشان دهنده نتایج بسیار بد طبقه بندی است.
رابطه محاسبه این ضریب به صورت زیر است :
در این رابطه N تعداد کل پیکسل های واقیت زمینی ، مجموع عناصر سطر i و مجموع عناصر ستون i می باشد .
تک پارامترهای نظیرضریب کاپا و دقت کلی تنها با کل طبقه بندی سرو کار دارند و اطلاعات در مورد تک تک کلاس ها و یا توزیع مکانی خطاها ارائه نمی دهند، برای برآورد دقت کلاسها به صورت مجزا از پارامترهای دیگری نظیردقت کاربر و دقت تولید کننده استفاده می شود.
صحت تولید کننده
صحت تولید کننده(Producers Accuracy)، احتمال اینکه طبقه بندی کننده پیکسلی را به یک کلاس خاص نسبت داده باشد، در صورتی که کلاس واقعی آن مشخص باشد، را بیان می کند . به بیان دیگر عنصر قطری هر کلاس به جمع مقادیر هر ستون (هر کلاس) می باشد.
صحت کاربر
صحت کاربر (Users Accuracy) احتمال طبقه بندی یک کلاس خالص مطابق با همان کلاس در نقشه واقعیت زمینی را بیان می کند. به بیان دیگر نسبت پیکسل های صحیح طبقه بندی شده به مجموع پیکسل های یک سطر (کلاس) می باشد. این دقت برای کاربر مهم است.
۳-۱۱ خصوصیات طیفی پوشش گیاهی
شکل شماره (۳-۱۳) بیان می دارد که طیف گیاهان از یک الگوی ایده آل پیروی می کند. با وجود آنکه تغییرات قابل ملاحظه ای نسبت به هم به خصوص در ناحیه ی فروسرخ نزدیک دارا می باشند. هر دو منحنی های ایده آل و واقعی، مقادیر نسبتا کمی در نواحی قرمز و آبی طیف مرئی، به همراه یک نقطه ی اوج کوچک در ناحیه سبز، نمایش می دهند. این برآمدگی ها و فرورفتگی ها به دلیل جذب نور آبی و قرمز توسط کلروفیل و رنگدانه های دیگر موجود در گیاهان، حاصل می شوند. معمولا۱۰ تا ۸۰ درصد نور آبی و قرمز برای فراهم ساختن انرژی در فرایند فتوسنتز جذب می شود. نور آبی کوچک موجود بین ۵/۰ تا ۶/۰ میکرومتر موجب می شود که گیاهان فعال در حال حاضر به چشم انسان سبز به نظر می آید. هیچ گیاه فعال فتوسنتز کننده ای نیست، که این قله ی سبز را دارا نباشد (امینی، ۱۳۸۸).
شکل (۳-۱۳) مقایسه بازتاب طیفی گیاه سبز و گیاه خشک و خاک
در مورد گیاهان فعال فتوسنتز کننده، منحنی بازتاب طیفی در نواحی بین ۶۵/۰ تا ۷۶/۰ میکرومتر خیلی تیز بالا می رود و در ناحیه ی مادون قرمز نزدیک بین ۷۵/۰ تا ۳۵/۱ میکرومتر به دلیل فعل و انفعالات بین ساختار برگ و امواج الکترو مغناطیس در این طول موج ها، مانند بالا می ماند. ساختار داخلی برگ، تاثیراتی را نیز برروی نواحی ۳۵/۱ میکرومتر و ۵/۲ میکرومتر می گذارد،ولی بازتاب طیفی بیشتر توسط آب موجود در بافت برگ کنترل می شود. آن آب، دلیل مینیمم های موجود ثبت شده نزدیک ۴۵/۱ میکرومترو ۹۵/۱ میکرومتر است. موقعیت گیاه (فعالیت فتوسنتز) اغلب با بررسی موقعیت نقطه ی نمایانگر صعود پر شیب منحنی آب در حدود ۷/۰ میکرومتر، مشخص می شود. این نقطه ، لبه ی سرخ نام دارد. همچنان که گیاه سالخورده تر می شود ، ابتدا میزان بازتاب در ناحیه فروسرخ نزدیک فرود می افتد، در حالی که در بخش مرئی طیف، زیاد تحت تاثیر قرار نمی گیرد.
ناحیه بدون جذب: این ناحیه مترادف با محدوده ی طیف مادون قرمز نزدیک (۷/۰-۳/۱ ) است. در این ناحیه عمل جذب و عبور ناچیز بوده ، بنابراین انعکاس شدید می باشد.
ناحیه جذب آب مترادف با محدوده طیف مادون قرمز میانی می باشد. و طول موج های ۴/۹،۱/۱ و۶/۲ میکرومتر شدیدا توسط ملکول های آب موجود در گیاه جذب شده و در سنجنده در طول موج ها یاد شده ، میزان انعکاس افت شدیدی می یابد. طیف منعکس شده از گیاهان از بخش های مادون قرمز نزدیک (NIR) ، قرمز و سبز در طول سال متغیر است و این تغییرات به میزان بافت سبز و سن گیاه بستگی دارد. انعکاس مادون قرمز با افزایش لایه های برگی افزایش می یابد. بیش از ۵۰ درصد از انرژی الکترومغناطیس مادون قرمز نزدیک (دامنه ی ۳/۱-۷/۰ میکرومتر) توسط برگ منعکس می شود. مقدار انعکاس مادون قرمز نزدیک با افزایش لایه های برگ زنده افزایش می یابد و لایه های برگی خشک شده دارای انعکاسی کمتر از همان تعداد لایه های برگ تازه می باشد. بازتاب طیفی برگ ممکن است متاثر از انواع تنش های خشکی، شوری و کمبود عناصر غذایی باشد زیرا این گونه تنش ها و کمبودها موجب تغییر شکل درونی و خارجی برگ می شود. با مسن شدن برگ ها بازتاب طیفی آنها در محدوده ی طول موج سبز(حدود ۵۵/۰ میکرومتر) افزایش می یابد که دلیل آن مربوط به تخریب کلروفیل می باشد. البته این وضعیت با کاهش بازتاب مادون قرمز نزدیک است. به عبارت دیگر بازتاب گیاه مسن و خشکیده در ناحیه ی مرئی و بازتاب گیاه سالم در ناحیه ی مادون قرمز بیشتر است.
۳-۱۲ گیاه برنج
برنج از مهم ترین غلات است . نیمی از جمعیت جهان شامل بیشتر آسیای شرقی، به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند. برنج گیاهی است که دارای ارقام زود رس(طول دوره رشد ۱۳۰ تا ۱۴۵ روز)، متوسط رس (۱۵۰ تا۱۶۰ روز) و ارقام دیر رس (۱۷۰تا۱۸۰ روز) می باشد. از نظر گیاه شناسی ساقه برنج بند بند و تو خالی بوده و در فواصل مختلف ساقه جداره های سختی قرار دارد که در آن قسمت ها ساقه تو پر می باشد و گره نام دارد. ارتفاع بوته های برنج در ارقام مختلف از ۵۰ تا۱۵۰ سانتی متر و گاهی اوقات تا۲۰۰ سانتیمتر تغییر می یابد. برگ های این گیاه متناوب بوده و در دو جانب متقابل ساقه قرار دارند. تعداد برگ ها در ارقام مختلف برنج متفاوت بوده، در ارقام زود رس ۱۴ تا۱۵ برگ ، در ارقام متوسط رس۱۶ تا ۱۷ برگ و در ارقام دیر رس تعداد برگ ها ۱۸ تا ۱۹ برگ می باشد. میانگین دمای مورد نیاز برنج هنگام رشد بین ۲۰ تا ۳۷ درجه سانتی گراد می باشد. نور هم یکی از عوامل موثر در رشد گیاه است. شدت نور در اوایل فصل زراعی شاید عامل محدود کننده ای برای رشد برنج به حساب آید. اما با نزدیک شدن به پایان فصل زراعی، بویژه موقع تشکیل خوشه، رقابت برای جذب نور بین بوته ها افزایش می یابد. منا سب ترین میزان رطوبت برای گلدهی گیاه برنج ، هفتاد تا هشتاد درصد است. رطوبت کمتر از ۴۰ درصد، عامل باز دارنده ای برای گلدهی گیاه به شمار می رود. آب مورد نیاز برنج از سایر غلات بیشتر است.۸۰ درصد آب مورد نیاز محصول برنج تولید شده در جهان بویژه در نقاط استوایی، از آب باران تامین می گردد. ۲۰ درصد باقی مانده را از آب رود خانه و آب چاه تامین می نمایند. برنج در خاک های مختلف، از فقیر تا غنی، که تنها آب مورد نیاز گیاه تامین باشد به عمل می آید. البته مقدار آب مصرفی در خاک های سبک بیش از خاک های سنگین است. مناسب ترین خاک برای کشت برنج، خاک رسی با لایه ی غیر قابل نفوذ در عمق ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی متری به همراه مقدار زیادی مواد آلی است. برنج اصولا نسبت به شوری خاک و شوری آب مقاوم است و در صورتیکه آب کافی برای شستشوی نمک خاک وجود داشته باشد ، می توان از برنج برای اصلاح خاک های شور استفاده نمود (امام ،۱۳۸۶).
شکل (۳-۱۴) گیاه برنج
فصـل چهارم :
مواد و روشها
۴-۱ مقدمه
آمارو اطلاعات مربوط به میزان و سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، در تدوین وتنظیم سیاست های صادرات ، واردات ، قیمت گذاری این فراورده ها ، برنامه ریزی های توسعه کشاورزی و سایر مسائل مربوط به این بخش به عنوان ابزار پایه محسوب می شود. (درویش زاده و همکاران، ۱۳۹۰)
محصول برنج به عنوان مهم ترین منبع غذایی نیمی از جمعیت جهان محسوب می شود واز نگاه امنیت غذایی در سطح جهانی و ملی پس ازگندم از آن بعنوان مهم ترین محصول راهبردی یاد می شود(علوی، ۱۳۷۸). ازاین رو استفاده از تکنیک ها و روش های جدید به منظور ارزیابی و پایش این محصول ضروری بنظر می رسد.
سنجش از دور به کمک امواج الکترومغناطیس طبیعی و مصنوعی در بررسی ها و برنامه ریزی های کشاورزی و منابع طبیعی کاربرد دارد. امروزه فناوری سنجش از دور بطور فزآینده ای برای اندازه گیری پارامترهای مورد نیاز در بررسی دقیق زمین های کشاورزی و پوشش گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. (خواجه الدین,۱۳۷۶).
درسال های اخیر با بهره گرفتن از سنجنده های چند طیفی مطالعات بسیار زیادی از پوشش گیاهی زمین و مخصوصا پایش محصولات کشاورزی صورت پذیرفته و با ورود سنجنده های فراطیفی (HyperSpectral) به حیطه علم سنجش از دور از قبیل سنجنده فراطیفی هایپریون قابلیت های جدیدی در مدیریت و تهیه نقشه پوشش های گیاهی در بخش کشاورزی ایجاد گردیده است.
سنجده های فراطیفی، درمحدوده های طیفی بسیار باریک وبه هم پیوسته قابلیت تفکیک بهتری از اشیاء و پدیده ها با ویژگی های طیفی متفاوت را فراهم می کند. در این تحقیق ما برآن شدیم که با بهره گرفتن از داده های سنجنده هایپریون به ارزیابی الگوریتم های نظارت شده جهت طبقه بندی وآشکارسازی اهداف مورد نظر که همان پوشش گیاهی برنج می باشد، در منطقه مورد مطالعه بپردازیم.
براساس مشخص یا نا مشخص بودن مشخصه های طیفی اهداف، آشکارسازی به دو صورت نظارت شده و نظارت نشده انجام می گیرد. آشکارسازی نظارت شده با فرض واقف بودن برصحنه تصویربرداری ودر اختیارداشتن دانش اولیه درمورد اهداف موجود در آن ،کار آشکارسازی را انجام می دهد.(داود اکبری،۱۳۸۷)
از تمامی الگوریتم های طبقه بندی که برای تصاویر چندطیفی بکارمی رود، درطبقه بندی تصاویر فراطیفی هم می توان استفاده نمود.
علاوه براین الگوریتم ها چند الگوریتم دیگر نیز مخصوص فراطیفی ارائه شده است مثل دو الگوریتم کد گذاری دودویی یا همان Binary Encoding و Spectral Angle mapper (کریم دستوریان، ۱۳۸۱).
پس از اعمال الگوریتم های SAM ،SVM ، MLC ،BEC و SIDدر این تحقیق و تهیه نقشه های سطح زیر کشت برنج به ارزیابی دقت این الگوریتم ها پرداخته، جدول ماتریس خطا تشکیل و میزان صحت هر یک از طبقه بندی ها بدست آمد.
۴-۲ داده ها و ابزار تحقیق
تصاویر ماهواره EO-1 سنجنده هایپریون از منطقه مورد مطالعه که مشخصه های اصلی تصویر به قرار زیر می باشد.
سیستم مرجع (Reference datum) ” WGS 84″
سیستم تصویر(Map projection): UTM"” و شماره زون ۳۹
سطح پردازش تصویر L1R
همچنین تصویر زمین مرجع شده سنجنده ALI
جدول شماره (۴-۱) مشخصات کلی تصویر سنجنده هایپریون مربوط به منطقه مورد مطالعه
۷/۶/۱۳۹۲ | تاریخ اخذ تصویر |
۸۴۷۰۷۸/۱۲۵ | زاویه تابش |
۷۷۳۶۱۲/۵۰ |
بنابراین ، بدیهی است که بازیکنان کلیه خطرهای عادی و قابل پیش بینی هر ورزش خاص را می پذیرد ، ولی خطر صدمات ناشی از اقدامات غیر منتظره و خلاف روحیه ورزشی همبازیهای خود را که بی محابا ایمنی سایر بازیکنان را به مخاطره می اندازند، نخواهند پذیرفت.
ورزش های خشن از نظر امکان بالقوه جبران خسارت با سایر ورزش ها تا حدی فرق دارند البته در این گونه ورزش ها ، درگیری میان بازیکنان تا میزان مشخصی قابل انتظار است و بخشی از آنها به حساب می آید.
با وجود این ، شرکت در بازی فوتبال که ضرورتاً مستلزم درگیریهای بدنی است به معنای رضایت به درگیریهایی نیست که به موجب مقررات آن ورزش ممنوع شده است ، مشروط بر اینکه آن مقررات به منظور حفاظت از بازیکنان وضع شده باشد نه اینکه صرفاً نقش اداره بازی را ایفا کند .
در یکی از پرونده های اخیر ایلیونز سعی بر این است که وضعیت شکایات ورزشی در آن ایالت روشن شود در این پرونده بازیکن نوجوانی که در پست دروازه بانی هاکی روی یخ در حیاط منزل دوست خود بازی می کرده مصدوم می شود .[۱۱۱]
در رای دادگاه اولین سئوال این است که آیا هاکی روی یخ یک ورزش خشن است ؟ آیا شرکت کنندگان در این بازی سازمان یافته اند و تحت نظر مربی به فعالیت مشغول بوده اند ؟ پس از اینکه هاکی روی یخ یک ورزش خشن تلقی گردید، دادگاه به این ضابطه توجه می کند که در این گونه ورزش ها صرف تقصیر برای احراز سبب دعوا کافی نخواهد بود و عمدی بودن عمل و سوء نیت مرتکب برای اینکه شکایت مبتنی بر تقصیر بازیکن پذیرفته شود ضروری است .
عمد و سوءنیت عبارت است از رفتاری که مرتکب در نادیده گرفتن ایمنی دیگران کوتاهی و یا بی پروایی می کند و عمل خوانده در این مثال نه عمدی بوده است و نه همراه با سوء نیت .
بنابراین ، اساساً، صدمات ناشی از ورزش های خشن که در روال طبیعی آنها حادث می شود. عمدی و همراه با سوء نیت تلقی نخواهد شد، به همین جهت برای اقامه دعوا تحت عنوان تقصیر کافی نخواهد بود.
قسمت ۲: سایر شرکت کنندگان(شرکاء):
سایر افرادی که به نوعی در عملیات ورزشی دخالت دارند نیز در زمره این بحث قرار می گیرند و بحث در مورد حقوق و تکالیف آنها لازم به نظر می رسد زیرا این افراد هم به نوعی ، ورزش مرتبط بوده و می توان اعمال ارتکابی توسط آنان را مرتبط به بند ۳ ماده ۵۹ دانست :
۱-۲-۲ – مربیان : این افراد کسانی هستند که به طور مستقیم در فعالیت ورزشی دخالت نداشته اما وظیفه نظارت مستمر بر ورزشکاران و مراقبت جسمانی ورزشکار را عهده دار می باشند. گاهی پیش می آید که وی بدون توجه به احتیاطات لازم مربوط به وظایف خود در قبال بازیکن دست به اعمال و رفتاری می زند که خواسته یا ناخواسته باعث بوجود آمدن مسئولیت خود می شود. بعنوان مثال می توان اینگونه گفت که چنانچه یک مربی بدون توجه به آمادگی یک بازیکن او را وادار به مسابقه می کند که در آن لحظه ورزشکار از لحاظ جسمانی آمادگی آن نوع تمرین یا مسابقه خاص را نداشته و به لحاظ همین صدمه جسمانی به وی وارد می ایدمربی مسئول خواهد بود.
از طرفی دیگر مربی باید صلاحیت علمی و فنی برای آماده سازی ورزشکار در مورد آن ورزش خاص را داشته باشد و چنانچه در این راستا اموزش نادرستی به ورزشکار بدهد که باعث آسیب دیدن او شود نیز وی ضامن می باشد و مسئولیت قانونی خواهد داشت ، همچنین عدم شناخت صحیح از توانایی های ورزشکار که شامل مهارت ، قدرت بدنی و میزان فشار بر بدن ورزشکار است ممکن است منجربه بروز حادثه شودکه مسیولیت این امربامربی میباشد. فی المثل فردی که بعنوان شناگر به معلم شنا سپرده می شود و بعلت ناتوان بودن در اعضای اصلی دست و پامربی به خاطر قوی شدن قدرت اووی را اجبار به طی مسافت طولانی در آب می کند وچنانچه حادثه ای برای وی رخ دهد برای معلم شنا که بعنوان مربی بوده است مسئول می باشد.
یکی از مطالب مهم در مورد انجام وظایف مربی در ورزش “وظیفه مراقبت“ می باشند ، مربیان باید به نوعی رسیدگی به ورزشکاران مدیریت نمایند که بتوانند با توجه به سن و نوع فعالیت ورزشی از بروز انواع حادثه پیشگیری نمایند در عمل دیده می شود که تعداد زیادی ورزشکار بعلت نبودن فضای کافی در یک محیط جمع می شوند تا توسط یک مربی تحت آموزش قرار گیرند در چنین موقعیتی مربی می بایست با توجه به مجموع شرایط و اوضاع و احوال موجود از جمله سن ، قد ، وزن ، مهارت ، امکانات … برنامه ریزی مناسب جهت جلوگیری از حوادث قریب الوقوع را بنماید. یکی از موارد دیگر که در این قسمت قابل بحث می باشد نظارت مستمر بر فعالیت های ورزشی ورزشکاران توسط مربی می باشد که چنانچه این نظارت به طور کامل و مستمر انجام شود مسئولیتی به عهده مربی نخواهد بود. من حیث المجموع مسئولیت مربی ، کمک مربی ، معلم ورزشی … عبارت است از :
احراز سلامتی کسی که می خواهد تحت نظر مربی به فعالیت ورزشی بپردازد.
آگاهی معلمین و مربیان از ورزش مورد نظر به مفهوم علمی و بکارگیری این آگاهی در امر آموزش .
بازدید و بررسی از وسایل شخصی ورزشکاران و اماکن و تجهیزات ورزشی .
سازماندهی و تجانس ورزشکاران در فعالیت های ورزشی .
حضور و نظارت مستمر در صحنه با هوشیاری کامل .
کمک متعارف به ورزشکار مصدوم در حدود توانایی.[۱۱۲]
در آمریکا مربیان به هیچ وجه بیمه گر یا ضامن ایمنی شاگردان خود نیستند. بعضی از صدمات بویژه در ورزش هایی که متضمن درگیری است ، اجتناب ناپذیر و به همین دلیل جبران خسارت آنها با اقامه دعوا میسر نیست. [۱۱۳]
مربیان باید با اعمال مراقبت متعارف از ایجاد خطرهای قابل پیش بینی برای ورزشکاران جلوگیری کنند و البته معیار عرف در هر ورزش فرق دارد و میزان آن در فعالیت های ورزشی خشن افزایش خواهد یافت.
در مجموع ، مربیان وظیفه دارند برای ایمنی بازیکنان خود مراقبت متعارف را به عمل آورند .
مربیان را می توان به دلیل نقض بعضی وظایف خاص مسئول دانست . به طور کلی باید گفت که آنان موظفند با توجه به روش های ایمنی و یا راههایی که صدمات را به حداقل می رساند، به ورزشکاران خود آموزش دهند و نیز برای آنها تجهیزات حفاظتی ایمن و مناسبی تهیه کنند .
در صورتی که ورزشکار مصدوم هنوز سلامتی اش را باز نیافته باشد و خطر صدمه وی در صورت بازی دوباره تشدید شود ،نباید از سوی مربیان مجبور به انجام فعالیت های ورزشی گردد.
مربیان همچنین ملزم به تدارک کمک های پزشکی هستند. به عنوان مثال در صورتی که مربی در جلب کمک های پزشکی به طریق مقتضی و به موقع برای بازیکنی که ضربه شدیدی خورده، اقدام نکند مسئول خواهد بود. چنانچه مربی وظیفه مراقبت متعارف در مورد ورزشکاران تحت نظارت خود را به انجام رساند، تقصیری متوجه او نخواهد بود.
از مصادیق دیگر این وظیفه، آموزش مناسب از طریق توضیح برای ورزشکاران است که چگونه بازی کنند و باید برای او به دقت محرز شود که آنان در شرایط بدنی مطلوب قرار دارند.
بنابراین چنانچه مربیان در به حداقل رساندن احتمال وقوع صدمات، اقدامات متعارف را به عمل آورند وظیفه مذکور را باید انجام یافته تلقی کرد .
البته هر چند آموزش متناسب و کافی به بازیکن یک امر الزامی است، ولی چنانچه مربی در اجرای مراقبت متعارف برای حفاظت از بازیکنان خود کوتاهی کند و صدمه ، ناشی از این قصور باشد در مسئولیت او تردیدی نخواهد بود.
هر گاه مربی در انجام مراقبت به میزان لازم کوتاهی کند مقصر است و این تقصیر اعم است از اینکه به صورت فعل باشد یا ترک فعل.
در راستای اثبات تقصیر مربی، بعضی ایالات آمریکا به قاعده اعمال معیارهای منطقه ای که با ضوابط سوء درمان در پزشکی قابل مقایسه است، استناد می کنند .
این قاعده ایجاب می کند که هر مربی با دارا بودن ضوابط حاکم بر سایر مربیان در آن منطقه مورد ارزیابی قرار گیرد، برای مثال از مربیان مناطق روستایی نباید انتظار داشتن تخصص های فنی مربیان شهرهای بزرگ را داشت.
بنابراین قاعده، اقتضا دارد که هر مربی ملزم به رعایت مراقبت متعارفی باشد که در همان منطقه جغرافیایی قابل اعمال است ؛ به عبارت دیگر قضاوت در باره مربیان ترجیحاً بر اساس ضوابط محلی است ، نه معیارهای ایالتی یا ملی البته قاعده اعمال ضوابط محلی متعلق به زمانی بود که نمی توانستیم فنون مربی گیری را به نقاط بسیار کوچکی مانند ماربل در کلرادو یا نوم در تگزاس ببریم؛ در حالی که در عصر ما یعنی زمان کلینیک های مربیگری، ویدئو، آموزش های مستمر، جزوات آموزشی و مجلات مربیگری، قاعده اعمال ضوابط محلی مشروعیت منطقی خود را از دست داده است .
۲-۲-۲- داوران: داوران افرادی هستند که عهده نظارت و اداره بازی ها را به عهده دارند. وظیفه که به عهده داوران می باشد حسن نظارت بر اعمال ورزش می باشد و با توجه به آموزش و تخصص که در راستای انواع خطاها طی دوره های آموزشی دیده اند بهتر از هرکسی درطی مسابقه می توانند جلوی هرگونه تصادم و اتفاق را که ممکن است منجر به انواع حادثه را بشود بگیرند. به عنوان مثال چنانچه داوری بدلیل ناتوانی در داوری یا اشتباه از قطع و تعلیق بازی جلوگیری ننماید و به فرد مصدوم توجهی ننماید مسئول شناخته خواهد شد مانند برخورد دو بازیکن فوتبال که از ناحیه سر مصدوم شده اند و دچار خونریزی شده اند که چنانچه به واسطه عدم توجه داور و عدم قطع بازی به آنها آسیبی وارد آید داور مسئول است و از لحاظ جزایی قابل تعقیبب می باشد.
وظیفه دیگر داوران بررسی اسباب و وسایل مورد استفاده ورزشکاران می باشد . داوران موظف بررسی آلات و ادوات و وسایلی هستند که در طول مسابقه توسط ورزشکار استفاده می شود یا از آنها به صورت تزیینی در دست ، پا ، گردن خود استفاده می نماید. داورها باید قبل از هر مسابقه وسایل مربوط به آن ورزش را مورد بررسی قرار داده و چنانچه در آنها ایرادی می بینند که ممکن است باعث آسیب رسانیدن و جراحت ورزشکاران دیگر می شود ، ورزشکار استفاده کننده را ملزم به تعویض یا استفاده نکردن از آن وسیله نمایند. بعنوان مثال در ورزش فوتبال استوک های کفش باید به میزان مقرر در قانون باشد و چنانچه بیش از آن باشد و داور باید ابتدا آن را بررسی و در صورت مغایرت با قانون از استفاده از آنها جلوگیری نماید. و یا مثال دیگر وجود انگشتر در دست بازیکنان در رشته های مختلف ورزشی می باشد که بارها دیده ایم که داوران در این راستا به ورزشکار تذکر داده که انگشتر را از انگشتان در بیاورد یا دور آن را چسب یا با نوار کند که باعث صدمه زدن به دیگران ورزشکاران نشود پس چنانچه به واسطه عدم بررسی آلات و ادوات و وسایل مربوط به ورزشکار صدمه ای به دیگری وارد آید داور به علت عدم نظارت صحیح مسئول شناخته خواهد شد. در تمامی رشته های ورزشی موجب مسئولیت آنان خواهد بود. از طرفی دیگر داوران موظف به جلوگیری از اجرای حرکات یا فنون خطا در حدود مقررات توسط ورزشکاران می باشند و چنانچه داوران شاهد اجرای فن خطا و خطرناک از جانب یکی از بازیکنان باشد و از آن حرکت جلوگیری ننماید و علام خطا نکند نیز مسئول شناخته خواهد شد . در نهایت قصور داوران در موارد ذیل در تمامی رشته های ورزشی موجب مسئولیت آنان خواهد بود :
بازدید از اماکن و تجهیزات ورزشی قبل از شروع بازی.
بازدید از وسایل شخصی ورزشکاران و جلوگیری از استفاده وسایل شخصی غیر مجاز.
جلوگیری از اجرای حرکات یا فنون خطا در حدود مقررات.
اقدام لازم نسبت به ورزشکاران مصدوم.
در آمریکا برای خنثی کردن آنچه که از نظر بسیاری به عنوان یک هشدار قلمداد شده است، ایالت نیوجرسی قانونی را وضع و منتشر ساخت که به موجب آن اقامه دعوا علیه داوران و سرداوران منتفی است مگر اینکه مرتکب تقصیر فاحش(عمدی) شده باشند.[۱۱۴]
این ایالت همچنین به موجب قانونی ، داوران داوطلب را تا حدودی از مسئولیت مدنی ناشی از عمل آنها در زمینه نظارت عادی بر ورزش مصون می دارد. این مصونیت داوران داوطلب را از مسئولیت ناشی از عملکرد آنها در موضوع مراقبت متعارف نیز به طور جزئی مبری می نماید .
با وجود همه اینها، اگر دعاوی و قوانین مبهم باشد، موفقیت آمیزترین روش در اقامه دعوا علیه داوران ادعای انحراف از انجام وظیفه نظارت بدون تقصیر است. وظیفه هر داور نظارت شایسته بر مسابقه ورزشی است و در واقع دولت ملزم به اجرای مقررات ایمنی است و در صورت نادیده گرفتن این تکلیف و یا عدم اجرای آن به نحو مطلوب داور به دلیل مقصر بودن مسئولیت خواهد داشت.
۳-۲-۲- ترتیب دهندگان رقابتهای ورزشی: اشخاصی که وظیفه ترکیب دادن رقابت های ورزشی را عهده دار می باشند اعم از افراد حقوقی یا حقیقی که مسئولیت این افراد بیشتر مواردی را شامل می شود که در انجام وظیفه خود در ارتباط با نحوه صحیح برگزاری مسابقات کوتاهی نموده اند و همین کوتاهی باعث وارد شدن صدمه به دیگران شده است ، بدین ترتیب بعنوان مثال چنانچه ورزشگاهی یا سالنی آمادگی برگزاری مسابقه ای را نداشته باشد و فرد مسئول دستور به انجام مسابقه در این مکان را دهد در قبال هرگونه حادثه ای مسئول شناخته می شود. درکشور ما نمونه این حوادث بسیار زیاد است که نزدیک ترین آن حادثه ورزشگاه نوشهر بود که بدون توجه به گنجایش ورزشگاه تعدادی بیشتر از ظرفیت تماشاچی وارد ورزشگاه شده بود که این امر منجر به فرو ریختن جایگاه تماشاچیان و کشته و زخمی شدن نفرات زیادی شد.
۴-۲-۲- پزشک و امدادگران: پزشکان و امدادگران هرچند در حوادث ناشی از عملیات ورزشی دخالت ندارند اما عدم کمک آنها که مصداق بارز ترک فعل می باشد موجب مسئولیت آنان می گردد البته این امر بیشتر پس از مصدومیت یک ورزشکار است که عدم همکاری یا عدم مهارت افراد مذکور ممکن است باعث تشدید مصدومیت و جراحت شود که این امر باعث مسئولیت آنان در این زمینه می شود. وقتی در بعضی از رشته های ورزشی چنانچه پزشک اجازه ادامه فعالیت را ندهد ورزشکار دیگری مجاز به انجام فعالیت نمی باشد و تشخیص اشتباه پزشک موجب ضمان او خواهد بود ، بعنوان مثال : چنانچه بازیکنی که مصدوم شده است به درستی توسط پزشک مداوا نشود یا اینکه پزشک با وجود صدمه بسیار به او اجازه ادامه بازی را بدهد چنانچه حادثه ای برای ورزشکار اتفاق بیفتد مسئول خواهد بود.
در آمریکا چهره دیگری از طب ورزشی که با آن آشنایی بیشتری داریم مساله سوء درمان است که می توان آن را چنین تعریف کرد : “ هر عمل خطا یا ناشیانه ای که از طرف پزشک یا هر فرد حرفه ای دیگری انجام گیرد.” واژه سوء درمان نه فقط به مفهوم تقصیر یا بی مبالاتی در اجرای مراقبت متعارف است بلکه فقدان حداقل دانش حرفه ای و مهارت را نیز در بر می گیرد و می تواند شامل هر رفتار مسئولیت آوری باشد که پزشک در جریان اعمال مراقبت پزشکی یا درمانی مرتکب می شود.[۱۱۵]
وظیفه عبارت است از الزام به تبعیت از معیارهای خاص رفتاری که باید نسبت به دیگران اعمال گردد. مصادیق این وظیفه عبارتند از: وظیفه آشکار نمودن، آموزش، وظیفه آشکار ساختن در صورتی که پزشک در استخدام شخص ثالثی مانند منطقه آموزشی یا تیم حرفه ای باشد و وظیفه افشای خطای پزشکی.
گفتار دوم: شرایط حاکم بر بند ۳ ماده ۵۹
قانونگذار در بند ۳ ماده مذکور، جهت جرم نبودن حوادث ناشی از عملیات ورزشی به احصاء شرایطی پرداخته است که با وجود این شرایط مرتکب از مجازات مبرا خواهد بود عدم نقض مقررات مربوط به آن ورزش و عدم مخالفت مقررات ورزشی با موازین شرعی از جمله آن است. ما در ذیل به بررسی هر یک می پردازیم:
بند ۱: عدم نقض مقررات مربوط به ورزش
یکی از اولین شروط جرم نبودن حوادث ناشی از عملیات ورزشی رعایت مقررات ومربوط به آن ورزش می باشد. این مقررات شامل حرکات ، عملیات ورزشی ، اسباب ، تجهیزات ، موارد مورد استفاده ورزشکار یا زمان و مکان ورزش می باشد که به تعدادی از آنها در قسمت قبل پرداخته شد.
از طرفی هم باید توجه داشت که مقررات در این ماده مقررات خاص مربوط به هر ورزش را هم شامل می شود که خطاهای آن ورزش را که در قوانین احصا شده است را در بر میگیرد اما این بدان معنا نمی باشد که مقررات صرفا ً به مفهوم خاص مورد استفاده قرار گرفته بلکه شامل عموم شامل مربوط به یک ورزش می باشد و نقض آنها می تواند باعث وقوع جرم شود. حال به توضیح مطالب ذکر شده می پردازیم :