استفاده بسیار زیاد از رسانه و غرق شدن جامعه در رسانه ها
چه مدت زمانی را در طول روز یک شخص به بازی های ویدیویی، تلویزیون، موسیقی پاپ، رادیو، روزنامه ها، مجلات، تابلوهای تبلیغاتی و اینترنت و حتی تی شرت ها! توجه می کند؟ ما در یک روز بیشتر در معرض پیام های رسانه ای هستیم تا به پدرها یا پدربزرگ هایمان تعامل داشته باشیم. سواد رسانه ای به ما مهارت هایی را می آموزد که برای در امان ماندن از تاثیرات انبوه تصاویر و پیام ها در طول زندگیمان به انها نیاز داریم.
تاثیر رسانه بر شکل دادن ادراک،عقاید و طرز فکر
روشن است که تجربیات رسانه ای تاثیر مهمی بر نحوه درک ما، تحلیل ما و عمل ما در دنیایمان دارد. آموزش رسانه ای می تواند در درک این تاثیرات به ما کمک کند تا به این تاثیرات وابسته نشویم و از آن ها جدا شویم.
اهمیت روزافزون اطلاعات و ارتباطات تصویری
در حالی که زندگی ما تحت تاثیر تصاویر دیداری، از لوگوها و بیلبوردها به اندازه ساختمان گرفته تا وب سایت های اینترنتی است، متاسفانه هنوز در مدارس ما جزوه چاپی تدریس می شود. از آنجا که ما در دنیای چند رسانه ای زندگی می کنیم، ضرورت دارد تا تغییر اساسی در اموزش جزوه های سنتی صورت گیرد و نحوه خواندن لایه های مختلف اطلاعات بر اساس تصاویر، اموزش داده شود.
اهمیت اطلاعات در جامعه و ضرورت یادگیری دراز مدت
پردازش اطلاعات و خدمات اطلاعاتی هسته اصلی بهره وری ملت ما را تشکیل می دهد، ولی رشد صنایع رسانه ای جهانی، همچنان صداهای مستقل و تصاویر متفاوت را به چالش می کشاند. اموزش رسانه ای می تواند به مخاطبان کمک کند تا بتوانند که اطلاعات از کجا می ایند، این مطالب برای جذب مخاطبان از چه راه هایی بهره می جویند و اینکه چطور عقاید آنان را تحت تاثیر قرار می دهند. (ایزدی، پیروز، ۱۳۸۵ :۵۵)
۲-۱-۱۹ مزایای آموزش سواد رسانه ای برای مخاطبان:
سواد رسانه ای نیازهای مخاطبان را در موارد زیر برطرف می کند:
استفاده کنندگانی متفکر در برخورد با رسانه ها باشند
مدیریت اطلاعات داشته باشند و تسلیم ابزارهای چند رسانه ای قدرتمند فرهنگ رسانه ای جهانی نشوند.
تفکر انتقادی نسبت به محیط رسانه ای داشته باشند و خود را تسلیم هر پیامی نکنند. زمانی که این رویگرد درونی می شود، تفکر انتقادی حتی می تواند ماهیت زندگی را شکل دهد.
فرصتی را برای ترکیب موضوعات و مدیریت اطلاعات برای مخاطبان فراهم می کند تا در زمان نیاز، از اطلاعات دسته بندی شده خود در برخورد با مسائل مختلف استفاده کنند.
توانایی و مهارت مخاطبان را افزایش می دهد تا بتوانند ارتباطی دوسویه و تعاملی با محتوای پیام های رسانه ای برقرار کنند و عقاید و افکار خود را در سطح گسترده اشکال رسانه های چاپی و الکترونیکی و بین المللی مطرح سازند.
با تاکید بر مهارت های مرحله ای نسبت به دانش محتوایی، مخاطبان این توانایی را به دست می آورند که هر پیامی را در هر رسانه ای تحلیل کنند. و به این ترتیب برای زندگی در سپهر رسانه ای که غرق در فرهنگ رسانه ای است، آمادگی پیدا می کنند.
سواد رسانه ای مانع ثابت بودن می شود؛ چرا که فناوری های ارتباطی دایم در حال نو شدن و تغییرند. از سوی دیگر، چارچوب ها را مشخص می کند تا مخاطبان بتوانند براساس این چارچوب، پایه ای بسازند داخلی و چه در سطح بین المللی، همواره به تحلیل و بررسی پیام ها بپردازند. با تکرار و تمرین در طول زمان، آنان قادر خواهند بود تا فهرست اولیه ای از مهارت ها تهیه کنند که برای تعامل در فرهنگ رسانه ای جهانی موثر باشد؛ فرهنگی که آن ها در تمام طول زندگی با آن سروکار دارند.
نه تنها به نفع شهروندان، که به نفع جامعه نیز هست؛ زیرا ابزارها و روش هایی را فراهم می آورد تا با ایجاد فضایی قابل احترام درک متقابل شکل گیرد و مهارت های شهروندی را که برای شرکت در بحث های عمومی لازم است، فراهم کند.(پاتر، جیمز، ۲۰۰۵: ۳۵)
۲-۱-۲۰ دلایل آموزش سواد رسانه ای از نگاه باری دونکان:
«باری دونکان[۴۰]» عضو انجمن سواد رسانهای کانادا، دلایل زیر را برای آموش سواد رسانهای ذکر می کند:
۱ - رسانهها بر حیات فرهنگی و سیاسی ما سلطه دارند.
۲ - تقریبا همه اطلاعات جز مواردی که بهصورت مستقیم تجربه میکنیم رسانهای شدهاند.
۳ - رسانهها قادرند مدل های ارزشی و رفتاری پرقدرتی خلق کنند.
۴ - رسانهها بدون آنکه خود آگاه ما را فعال کنند برناخودآگاه ما تاثیر میگذارند.
۵ - سواد رسانهای میتواند مصرف رسانهای ما را لذت بخشتر کند و رابطه انفعالی برخورد با رسانهها را به یک رابطه فعال تبدیل کند.
اما علاوه بر دلایل گفته شده که هر یک متناسب با رویکرد خاصی هستند، دلایل دیگری نیز برای این آموزش میتواند وجود داشته باشد این ادلهها به این شرح هستند :
۱ - اشباع رسانهای[۴۱]
امروزه جهان شاهد تنوع و تکثر رسانهای است و به زبان دیگر رسانهها به تعداد مخاطبان تکثر یافتهاند. هرروز و هرساعت مخاطبان را بمباران اطلاعاتی میکنند به همین جهت بهترین شیوه حفظ استقلال بهرهمندی از تفکر انتقادی که از طریق اشاعه سواد رسانهای میسر است.
۲ - نفوذ رسانهها
میزان تاثیرگذاری رسانهها از کم تا خیلی زیاد در نوسان است. هرچه مخاطبان از دانش و سواد رسانهای بیشتری بهرهمند باشند تاثیرات منفی کمتری را می پذیرند و بالعکس.
۳ - دستکاری اطلاعات
بسیاری از مفسران به این مهم رسیدهاند که اطلاعات بهصورت بستهبندی شده برای ترغیب مردم در جهت منافع، مواضع و بهنفع اهداف خاص است به همین جهت نمیتوان انتظار داشت که بدون سواد رسانهای بالا انتخابی فکورانه، دقیق و آگاه تحقق یابد.
۴ - افزایش خصوصیسازی اطلاعات :
شکاف فنآوری و شکاف آگاهی باعث پیدایش دو طبقه غنی اطلاعاتی و فقیر اطلاعاتی شده است. شکافی که بخشی از آن تابع متغیرهای سواد رسانهای و اطلاعاتی است و با افزایش سواد رسانهای می توان از این شکاف کاست .
۵ - نفوذ رسانهها و تاثیر بر آینده:
جهان فردا بیش از پیش در سلطه رسانههای جمعی و ارتباطی قرار می گیرد، مسلما آن کسی که توانایی دسترسی، ارزیابی و تحلیل انتقادی پیامهای ارتباطی را داشته باشد، بهتر میتواند به این درک برسد، درکی که تنها از رهگذر سواد رسانهای تحقق مییابد.
۲-۱-۲۱ ۱۸ اصل حاکم بر آموزش رسانهای (سواد رسانهای):
لن مسترمن ۱۸ اصل حاکم بر آموزش رسانهای را تشریح میکند. وی ترجیح میدهد از عبارت آموزش رسانهای به جای اصطلاح سواد رسانهای استفاده کند.
آموزش رسانهای یک تلاش مهم و جدی است. بافت اصلی این آموزش در خدمت تقویت اکثریت و قدرت بخشی به ساختارهای دموکراتیک جامعه است.
مفهوم مرکزی و وحدت بخشی آموزش رسانهای «باز نمود» است. رسانه، رسانه سازی میکنند، آنها واقعیت را بازتاب نمیدهند، بلکه باز نمودی از واقعیت را ارائه میکنند.
آموزش رسانهای یک فرایند مادامالعمر است.
هدف آموزشی رسانهای تقویت خود مختاری انتقادی است.
آموزش رسانهای بار تحقیق دارد.
آموزش رسانهای موضعگرا و فرصتگرا است.
مفاهیم کلیدی آموزشی سرانهای، ابزارهایی تحلیلی هستند.
بررسی تاثیر میزان سواد رسانه ای دبیران آموزش و پرورش بر ...