۳- سازگاری
سازگاری انسان با محیط و مجموعه واقعیّت‌هایی که باید با آن زندگی کند(همان).
۴- هویّت بخشی
اگر فرهنگ را مجموعه نگرش ها، عقاید، آداب و رسوم و ارزشهایی بدانیم که در هر گروهی، مشترک یا مطرح است یکی از کارکردهای اساسی آن، ایجاد هویّت متمایز گروهی خواهد بود.مجموعه فوق، نشانه‌ها، نمادها و آثار خاصّ خود را در هر گروهی پدید خواهد آورد و به وسیله آن اعضاء یک گروه خود را از اعضای گروه دیگر متمایز خواهند پنداشت(همان).
ت) فرهنگ پذیری
فرهنگ پذیری جریانی است که فرد تمام زمینه های فرهنگی را می شناسد و به طور ژرف و عمیق می پذیرد و خود را با آن سازگار می سازد. فرهنگ پذیری یا پذیرش خاصه های فرهنگی به دو شکل انجام می پذیرد(همان، ص۱۲۵-۱۲۷):
۱- فرهنگ پذیری یک سویی
کودکی که زاده می شود، فاقد فرهنگ است. اما او در دل جامعه و فرهنگ زاده می شود. وقتی به دنیا می آید، خود را در میان فرهنگ محصور می یابد. پدیده های فرهنگی، ارزش های اجتماعی، هنجارهای اجتماعی، آرمان ها، آداب و عادات و بسیاری از خاصه های فرهنگی از هر جهت او را در برگرفته اند. کودک به تدریج عناصر فرهنگی را به طور مستقیم و یا غیر مستقیم می آموزد و از آنجا که خود چیزی ندارد تا به جامعه بدهد، فرهنگ پذیری را در این مورد یک سویی می نامند. کودک در برابر پذیرش هنجارها و ارزش های جدید منفعل است، یعنی آن که جریان تأثیر ارزش ها و هنجارها یک طرفه است و تنها از جانب جامعه به سوی کودک است و او مقاومتی در برابر پدیدارهای فرهنگی از خود بروز نمی دهد و نمی تواند در جامعه تأثیر متقابل داشته باشد.
۲- فرهنگ پذیری دو سویی
وقتی شخصیت فرد قوام گرفته باشد، خاصه های فرهنگی جامعه را در خود جمع دارد. شخصیت او بر اساس همین خاصه ها استوار است. از این رو فرهنگ پذیری در مورد چنین افراد بالغی، امری پیچیده و دارای دو سو و یا دو جهت است. بدین ترتیب اگر فرد بالغی از جامعه خود به جامعه دیگری وارد شود، فرهنگ جامعه میزبان که با فرهنگ او بیگانه است، نمی تواند به سادگی در او نفوذ کند و او را تحت سلطه خود در آورد. مهاجرت گروهی از افراد یک جامعه به جامعه دیگر موجب می شود که پس از سال ها اقامت و زندگی در آن سرزمین پاره ای از ویژگی های فرهنگ جامعه میزبان نظیر زبان، تکنولوژی، شیوه های افکار و عقاید و بعضی از جنبه های رفتاری را بپذیرد. اما در مقابل این پذیرش، بسیاری از ویژگی های فرهنگی خود را هم به آن جامعه انتقال می دهند.
۲- فرهنگ سیاسی
الف) مفهوم فرهنگ سیاسی
واژه فرهنگ سیاسی، پس از جنگ جهانی دوم در ادبیات توسعه سیاسی مطرح شده است. این واژه را نخستین بار گابریل آلموند در علم سیاست به کار برد(ابوطالبی، پیشین، ص۱۱).
هنگامی که فرهنگ در کنار واژه های دیگری مانند سیاست و مدنیت قرار می گیرد، در واقع هدف بیان اشکال و آثار فرهنگ در عرصه سیاست و جامعه است و توجه به سیر تکاملی، تحرک و نقش سازنده و یا بازدارنده آن است. وقتی ما صحبت از فرهنگ سیاسی می کنیم، قصد ما تمرکز روی ابعاد و آثار و تجلیات فرهنگ در جامعه است. برای فرهنگ سیاسی تعاریف مختلفی آمده که به بعضی از آن‌ها اشاره می کنیم(کاظمی، پیشین، ص۳۶):

فرهنگ سیاسی یک جامعه عبارت است از مجموعه باورها، گرایش ها، بینش ها و ارزش ها، معیارها و عقایدی که در طول زمان شکل گرفته و تحت تأثیر وقایع، روندها و تجربیات تاریخی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و در قالب آن، نهادها، رفتارها، ساختارها و کنش های سیاسی برای نیل به هدف های جامعه شکل می گیرد. همانطور که مشاهده می شود، فرهنگ سیاسی در یک جامعه متأثر از فرهنگ عمومی آن است. فرهنگ سیاسی هم اهداف کلان جامعه را در بر می گیرد و هم اسباب و سازکار به کار گرفته شده برای نیل به آن ها.
از نظر آلموند «هر فرهنگ سیاسی توزیع خاصی از ایستارها، ارزش ها، احساسات، اطلاعات و مهارت‌های سیاسی است». در تعریف دیگری در مورد فرهنگ سیاسی گفته اند: «جنبه‌های خاصی از فرهنگ عمومی جامعه که به زندگی سیاسی نظر دارد و به مسائلی چون چگونه حکومت کردن و چگونگی حکومت می پردازد». سیدنی وربا در تعریف فرهنگ سیاسی می گوید: «فرهنگ سیاسی عبارت است از نظام باورهای تجربه پذیر، نهادها و ارزش هایی که پایه و مبنای کنش سیاسی است»(ابوطالبی، پیشین، ص۱۱).
اگر فرهنگ را مجموعه ای از باورها و احساسات مشترک بدانیم، که از ویژگی معنوی، مادی، فکری و احساسی برخوردار است و یک گروه اجتماعی را از گروه های دیگر مشخص می کند، باید بگوییم که فرهنگ نه تنها هنر و ادبیات را در بر می گیرد، بلکه آیین های زندگی، حقوق اساسی نوع بشر، نظام های ارزشی، سنت ها و باورها را شامل می شود(همان).
با این تعریف می توان گفت که فرهنگ سیاسی به عنوان بخشی از کل فرهنگ اجتماعی؛ مجموعه ای از نگرش ها، ارزش ها و هنجارها درباره سیاست و قدرت است که در طول زمان شکل گرفته و تحت تأثیر وقایع و تجربیات تاریخی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است و در قالب آن ها نهادها، رفتارها، ساختارها و کنش های سیاسی برای نیل به اهداف اجتماعی به وجود آمده است(کاظمی، پیشین، ص۳۶)
چارچوب فرهنگ سیاسی شامل جهت گیری ذهنی ملت ها و گروه های اجتماعی و افراد نسبت به سیاست می باشد که این جهت گیری های ذهنی بر الگوهای رفتارسیاسی آن ها تأثیر می گذارد. به بیان دیگر، فرهنگ سیاسی در جستجوی آن باورها و جهت گیری هایی است که مردم در شرایط خاص نسبت به امور سیاسی و اجتماعی خویش داشته و نیز مجموع الگوهایی که بر اساس آن عمل کرده و فرآیندهایی که امور را به پیش می برند و نه آن چیزهایی که حسب مدعای افراد، واقعاً وجود دارند(تاجیک، پیشین، ص۲۵-۲۶).
آلموند فرهنگ سیاسی را الگوی ایستارها و سمتگیری های فردی نسبت به سیاست در میان اعضای یک نظام تعریف می کند. به عقیده بال «فرهنگ سیاسی ترکیب ایستارها، اعتقادات، شور و احساس و ارزش های جامعه مرتبط با نظام سیاسی و مسائل سیاسی است». سیدنی وربا بر این نظر است که «فرهنگ سیاسی از نظام اعتقادی تجربی، نمادهای معنی دار و ارزش هایی که معرف کیفیت انجام اقدام سیاسی اند، تشکیل می یابد». بیر و اولام عقیده دارند که «جنبه های خاصی از فرهنگ عمومی جامعه به طور ویژه با چگونگی برخورد با حکومت و اینکه باید چه وظایفی را انجام دهد، ارتباط دارد و این بخش از فرهنگ را می توان فرهنگ سیاسی نامید». لوسین پای نظر می دهد که «فرهنگ سیاسی مجموعه ایستارها، اعتقادات و احساساتی است که به روند سیاسی نظم و معنی می دهد و فرضیه ها و قواعد تعیین کننده حاکم بر رفتار نظام سیاسی را مشخص می کند»(عالم، پیشین، ص۱۱۳).
به عقیده اریک روو، «فرهنگ سیاسی الگویی از ارزش ها، اعتقادات و امتیازهای احساسی فرد است». رای مکردیس، «فرهنگ سیاسی را هدف های مشترک و قواعد پذیرفته شده ی عمومی تلقی می کند». تالکوت پارسونز نیز معتقد است که «فرهنگ سیاسی با سمتگیری نسبت به هدف های سیاسی ارتباط دارد». راس عقیده دارد که «فرهنگ سیاسی یک کشور از ایستارهای مشخصه ی جمعیت آن نسبت به ویژگی های عمده ی نظام های سیاسی و اجتماعی که در درون مرزهای آن وجود دارد، سرشت رژیم، تعریف شایدها و نشایدهای حکومت و نقش مشارکت های فردی و اتباع حکومت تشکیل می یابد»(همان).
تحلیل تعریف های گفته شده از فرهنگ سیاسی، این نتیجه را به بار می آورد که فرهنگ سیاسی دارای اجزای معینی است که در عرصه ی جامعه شناسی جایگاه برجسته ای دارند. این اجزا عبارت اند از: ارزش ها، باورها و ایستارهای احساسی مردم نسبت به نظام سیاسی خودشان.
دال سیونگ یو معتقد است که «فرهنگ سیاسی صرفاً در چارچوبه مفروض های ذیل معنا پیدا می کند: ۱- در هر جامعه یک فرهنگ سیاسی ویژه ای قرار دارد که موجب معنا بخشیدن و جهت دادن به فرآیندهای سیاسی می شود؛ ۲- رفتارسیاسی در یک جامعه معمولاً متأثر از فرهنگ سیاسی است که این خود از یک سلسله باورها، احساسات و شناخت ها تأثیر می پذیرد؛ ۳- مجموع باورها، احساسات و شناخت ها عموماً بر اساس الگوی خاصی متحول شده و دگرگونی آن ها اتفاقی نیست؛ ۴- افراد جامعه و اعضای نظام سیاسی معمولاً سلسله باورها، احساسات، شناخت ها، ارزش ها و هنجارها را درونی می کنند، به طوریکه این عناصر بصورت جزئی از شخصیت آن ها و سرچشمه رفتارشان در می آید»(سیونگ یو، ۱۳۸۱، ص۸).
فرهنگ به طور کلی و فرهنگ سیاسی به تبع آن از ارزش ها، ایستارها، هنجارها و عادت های مردم نشأت می گیرد. زیرین ترین لایه های آموزه ای فرهنگ همان اعتقادات هستند. ادیان منبع و منشأ اعتقادات افراد به شمار می آیند. در این که تأثیر ادیان، قویترین و ماندگارترین قسمت اکثر فرهنگ ها بوده است، تردیدی نیست. حتی جوامع سکولار نیز هنجارها و ارزش های دینی را ولو به صورت نظری و اعتقادات سمبلیک از دست نداده اند. در جوامع دینی مثل ایران تأثیر ادیان بر فرهنگ بسیار زیاد است. مذهب شیعه با توجه به مشخصات ویژه اش و از جمله عدم مشروعیت بخشی به حکومت ها در عصر غیبت در زمینه های فرهنگ سیاسی مردم ایران به ایجاد نوعی مقاومت، بدبینی و اعتراض نسبت به حکومت ها کمک کرده است(علی ولایتی، پیشین، ص۳۶).
فرهنگ سیاسى نیز مجموعه ارزش ها، باورها و ایستارهاى احساسى مردم نسبت به نظام سیاسى خودشان تعریف شده است(ماندگاری، پیشین، ص۸۳).
ب) پیشینه فرهنگ سیاسی
درباره اینکه فرهنگ سیاسی از چه زمانی وارد حوزه مطالعات سیاسی شد، سند دقیقی در دست نیست، ولی نخستسن ردپاهای این مفهوم را به صورت کنونی می توان در نوشته های گابریل آلموند یافت. وی می گوید: «هر نظام سیاسی شامل الگوهای خاصی از جهت گیری ها به کنش سیاسی است و من فکر می کنم که بهتر است این الگو را فرهنگ سیاسی بنامیم. فرهنگ سیاسی هر ملتی حاصل اجتماعی شدن جامعه و روند تکاملی آن می باشد، که هر نظام اجتماعی از طریق نهادهای متعدد فرهنگ پذیری و جامعه پذیری سیاسی تغذیه می شود»(علیرضا ازغندی، ۱۳۷۷، ص ۱۱۶-۱۱۷).
فرهنگ سیاسی در جمهوری اسلامی مستقیماً از زمان تدوین قانون اساسی در سال ۱۹۷۹ شکل گرفت و بر تمام عرصه های سیاسی و از جمله بر نظام آموزش کشور تأثیر به سزایی داشت. فرهنگ مردمی از جمله فرهنگ عامه غیر مستقیم به فرهنگ سیاسی وابسته است، در غیر این صورت فرهنگ سیاسی جمهوری اسلامی نمی توانست اعتبار و مشروعیت را برای این نظام به ارمغان آورد(فارسون و مشایخی، ۱۳۷۹، ص ۴۳).
ج) انواع فرهنگ سیاسی
۱- فرهنگ سیاسی مشارکتی
در این فرهنگ ارزش هایی چون خرد باوری، فردگرایی، قانون گرایی، تقدم قانون بر تکالیف، نظارت بر قدرت سیاسی، اعتماد متقابل اقتدار و مردم، برابری در مقابل قانون آزادی و وفاق اجتماعی وجود دارد. با وجود این متغیرهاست که تساحل وتسامح و آزادی بیان، آزادی رسانه های گروهی و مطبوعات، نظام پارلمانی، انتخابات آزاد و تفکیک قوا وجود عینی پیدا می کند(میرموسوی، ۱۳۸۲، ص۳۵).
۲- فرهنگ سیاسی تبعی
شهروندانی را که از نقش های گوناگون حکومت، مانند مالیات گیری و قانونگذاری آگاه هستند، تبعه سیاسی می نامند. این گونه افراد از راه های نفوذ بر نظام سیاسی ممکن است اطلاع خاصی نداشته باشند یا زیربناهای جامعه را نشناسند و به عنوان مطرح کنندگان خواست ها هیچ تصور روشنی از خوذ دارا نباشند. این افراد برای حل و رفع دشواری های پیش آمده به رئیس محلی یا رئیس خانواده مراجعه می کنند و در تصورشان نمی گنجد که آن ها را باید خودشان حل و رفع کنند(عالم، ۱۳۸۹، ص۱۱۴).
۳- فرهنگ سیاسی محدود
به کسانی مربوط است که از نظام سیاسی خود آگاهی چندانی ندارند، یا اصلاً ندارند. اینگونه افراد را در هر جامعه ای می توان دید، اما در جامعه های سنتی و عقب مانده شمار آن ها بیشتر است. به عقیده آلموند و وربا در فرهنگ سیاسی محدود توانایی مقایسه تغییراتی که نظام سیاسی آغاز کرده است وجود ندارد. افراد دارای فرهنگ سیاسی محدود یا دستخوش انجماد فکری، از نظام سیاسی هیچ انتظاری ندارند. ساختارهای سیاسی نظام های قبیله ای و پادشاهی های متمرکز آفریقا به طور عمده از این نوع هستند(همان).
فرهنگ سیاسی را در بستر اجتماع نیز می توان به دو نوع تقسیم کرد:
۱- فرهنگ سیاسی سالم
نام دیگر آن، فرهنگ سیاسی دموکراتیک است. در این فرهنگ افراد می آموزند که باید با مشارکت در فرایند تصمیم گیری اجتماعی و سیاسی در سرنوشت خویش شرکت جویند. در این بینش، نهادها و سازمان های سیاسی موجب تهدید قدرت طبقه حاکم هستند. همکاری و تعاون بین افراد حتی گروه های اجتماعی و سازمان ها و تشکیلات سیاسی به صورت چشمگیری قابل مشاهده است و اعتماد، پایه اولیه تجمع و جریانات اجتماعی است(ژولین فروند، ۱۳۶۲، ص۲۵۲).
۲- فرهنگ سیاسی ناسالم
این فرهنگ در اندیشه ی اندیشمندان سیاسی به فرهنگ سیاسی سنتی یا پاتریمونیالیستی معروف است. از ویژگی های این فرهنگ این است که قدرت را پدیده ای رمزآمیز تلقی می کند و به صورت عاطفی با آن برخورد می کند. حاکمان تافته ی جدا بافته در نظر گرفته می شوند. افراد جامعه در برابر قدرت برتر یا دولت، مطیع و صاحبان قدرت به نحوی مقدس جلوه میکنند(لوسین پای، ۱۳۷۰، ص۲۲).
د) مختصات فرهنگ سیاسی
محیط نظام سیاسی یک فضای فرهنگی، ارزشی، هنجاری و نمادی است. بدین معنا که هر نظام سیاسی برای مشروعیت بخشیدن به داده های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود می باید در تبادلات و تعاملات دائمی با محیط خویش به سر ببرد. بدین ترتیب قابلیت نمادی هر نظام بر اساس ارتباط دادن تصمیمات و استراتژی های آن به ارزش های حاکم بر جامعه مورد ارزیابی قرار می گیرد. به همین دلیل ضروری است ویژگی های ارزشی و به طور کلی فرهنگ سیاسی جوامع را در رابطه با منافع ملی تحلیل کنیم(قوام، پیشین، ص۷۰).
گونه شناسی فرهنگ سیاسی می تواند از ترکیب انواع جهت گیری های درونی شده و اهداف این جهت گیری ها ناشی شود. در این زمینه به سه نوع جهت گیری(که عمدتاً از تحقیقات پارسونز سرچشمه می گیرد) بر می خوریم(همان، ص۷۱-۷۲):
۱- جهت گیری های شناختی که مربوط به دانسته ها و باورهای مردم از نظام سیاسی است و شناخت آن ها را از مقررات، نقش ها، نهادها و داده ها نشان می دهد؛
۲- جهت گیری های عاطفی که به احساس مردم نسبت به نظام سیاسی، مقررات، نقش ها و داده های نظام ارتباط می یابد؛
۳- جهت گیری های مبتنی بر ارزشیابی که شامل قضاوت هایی نسبت به هدف های سیاسی می شود و از معیارهای ارزشی، شناختی و احساسی تشکیل می گردد.
ه) کارکرد فرهنگ سیاسی
کارکرد فرهنگ سیاسى را در دو مقوله باید بررسى کرد: اول این که فرهنگ سیاسى، مشروعیت دهنده به نظام سیاسى، فرایند تصمیم گیرى و سیاست گزارى مى باشد؛ دوم این که انگیزه مشارکت به مردم مى دهد. از این روست که گفته مى شود، آنچه نظام سیاسى را شکل مى دهد، باورهاى سیاسى جامعه است و یا به عبارت دیگر، گفته مى شود نظام سیاسى، مانند درختى ریشه در آداب و سنن و رسوم و هنجارهاى جامعه دارد. این باورهاست که کنش هاى اجتماعى و سیاسى خاصى را شکل مى دهد و تعامل این کنش ها، زندگى سیاسى و نظام سیاسى خاصى را درست مى کند. به بیان دیگر، همین رفتار و کنش هاى نشإت گرفته از باورها و پندارها، موجب بروز نقش هاى اجتماعى براى انسان مى شود و این نقش ها در طول زمان استمرار یافته و به خلق الگوهاى جمعى مشترک و مستمر انجامیده و در نهایت، نهادهاى اجتماعى از آن متولد مى گردد(ماندگار، پیشین، ص۸۳-۸۴).
۳- مفهوم فرهنگ سیاسی شیعه
تی. اس. الیوت، شاعر مشهور انگلیسی می کوشد تا رابطه ذاتی بین فرهنگ و مذهب را عیان سازد. به طوری که اولین فرض مهم او این است که، «هیچ فرهنگی نتوانسته به صورت مستقل از یک مذهب پدیدار شود و گسترش یابد». با این فرض، چنین می نماید که فرهنگ محصول مذهب، یا مذهب محصول فرهنگ است(صالحی امیری، پیشین، ص ۲۴). وی فرهنگ و بی فرهنگی، به عبارت دیگر برخورداری از فرهنگ بالا یا فرهنگ پایین را، دقیقاً با مذهب موجود در جامعه مرتبط می داند، همچنین در نظر او هر جامعه که مذهب در آن نقش داشته باشد، از فرهنگ برخوردار است. وی به فرهنگ به معنای «کل راه و رسم زندگی» تأکید دارد(همان).
فرهنگ شیعه در وسیع ترین معنای خود به همه محصولات ذهنی و فکری و ذوقی شیعیان و پیروان واقعی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و پیشوایان آنان در تمام ادوار تاریخی اسلام اطلاق می شود. فرهنگ سیاسی شیعه، منادی حضور همه جانبه دین اسلام براساس تفسیر امامان(ع) در عرصه زندگی و احیاگری نظری در پی تجدید روابط بین عقل و دین یاعلم وایمان است. در این نظر، دین را باید در زندگی جمعی وارد کرد و آن را با تحولات نوین سازگار کرده و به دنبال شواهدی از رضایت، تشویق و اصرار آن نسبت به تحولات جدید باشند(رهبر، پیشین، ص۲۳۸).
فرهنگ سیاسی شیعه مجموعه ای از نظام های اعتقادی، فکری، انگیزشی، احساسی و رفتاری مسلمانان و معتقدان به ولایت علی ابن ابی طالب(ع) برای ساماندهی به زندگی سیاسی و اجتماعی خود است(باقری، ۱۳۸۴، ص۵۵).
استاد مطهری(ره) فرهنگ سیاسی شیعه را فرهنگی زنده، حرکت زا و پویا می داند که از روش های علی(ع) و از اندیشه های او تغذیه می کند. این فرهنگی است که در تاریخ خود، عاشورا دارد؛ صحیفه سجادیه و دوره امامت و عصمت دویست و پنجاه ساله دارد. هیچ یک از فرهنگهای دیگر، چنین عناصر حرکت زایی در خود ندارند(مطهری، ۱۳۶۱، ص۱۴۷).

۱۱- افزایش اعتماد، صمیمیت و صداقت در فضای مجازی: پیش از این در استفاده از فضای تعاملی مانند چت، کاربران کمتر شخصیت و هویت خود را به درستی اعلام می کردند اما با شکل گیری شبکه های اجتماعی مردم از لذت استفاده از علم و صداقت دریافتن دوستان قدیمی به همراه اعتماد واقعی را بدست آوردند.
۱۲- برخی از تأثیرات منفی شبکه های اجتماعی نظیر :
شکل گیری و ترویج شایعات و اخبار کذب
تبلیغ و ترویج باورهای خاص با اهداف از پیش تعیین شده
نقض حریم خصوصی افراد
انزوا از محیط های واقعی اجتماعی
نیز قابل تصور است.
۱-۲ اهمیت و ضررت تحقیق:
فضای مجازی، فرصت شکل گیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم می کند. از زمان تونیس^[۱] و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی “اجتماع”^[۲] یا همان گمنشافت و گزلشافت، به بعد همه متفکرین علوم اجتماعی و فرهنگی، رودررو بودن محدودیت تعداد و ابتناء بر روابط عاطفی و نه عقلانی را از خصائص بنیانی اجتماع عنوان کرده اند. هر چند روابط کاربران شبکه های اجتماعی مجازی، رابطه ای با واسطه است و نه رودررو، اما بسیاری از پژوهشگران تمایل دارند از"اصطلاح” اجتماع برای اشاره به جمع کاربران شبکه های اجتماعی استفاده کنند.

شبکه های اجتماعی بعنوان یک موضوع در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصادو زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینه تفکر و مطالعه پدیدار شده است. بالغ بر یک قرن است که مردم، شبکه اجتماعی مجازی را برای اشاره های ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد در سیستم‌های اجتماعی در تمامی مقیاس ها از روابط بین فردی گرفته تا بین المللی مورد استفاده قرارمی دهند. در سال ۱۹۴۵، بارنز برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگو هائی از رشته ها استفاده کرد که مفاهیم شبکه اجتماعی را مشخص می کند و بصورت رایج توسط دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است.
گروه های محدود (مانند قبائل و خانواده ها) و طبقات اجتماعی (مانند جنسیت و قومیت) اندیشمندان بسیاری چون: استفان^[۳] لینتن فرمن، دونالدبارت، نیکولاس بورگاتی، استنلی و اسرمن، هریسون وایت، ولمن، و دیگران کاربرد شبکه های اجتماعی را به تفضیل بیان کرده اند و براهین تحلیلی از کل گرفته تا جزء، از ساختار گرفته تا روابط و افراد، از اخلاق گرفته تا رفتار شبکه های اجتماعی را مورد بررسی قرار داده اند.
امروزه استفاده از خدمات شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک روز به روز محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. هم اکنون فیس بوک بعد ازپرتال بزرگی مثل یا هو و گوگل تبدیل به پر استفاده ترین خدمت اینترنتی شده است بسیاری از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون و مهمترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست به راه اندازی شبکه های اجتماعی زده یا در صد خرید سهام مهمترین شبکه های اجتماعی دنیا هستند، نظیر رقابت گوگل و مایکروسافت بر سر سایت مای‌اسپیس و فیس بوک، در رقابت مای اسپیس، پر کاربرترین سایت شبکه اجتماعی دنیا، گوگل برنده شدو در رقابت بر سر فیس بوک، مایکروسافت برنده شد، ضمن اینکه یاهو هم بعد از راه‌اندازی نه چندان موفق"۳۶۰ درجه” به دنبال راه اندازی یک شبکه اجتماعی دیگر است.
بنظر می رسد شبکه های اجتماعی در آینده پیش از این اهمیت پیدا کنند. مسلماً در دنیای حقیقی هیچ گاه افراد علاقمند موضوعات مورد علاقه خودرا به این گستردگی نمی یافتند، توسعه مشارکتهای اجتماعی، تولید محتوای خبرو اطلاع رسانی توسط کاربران، انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، امکان عبور از مرزهای جغرافیایی، شکل گیری خرد جمعی، بیان ایده ها و نظرات بدون سانسور، دسترسی ساده و کامل به کلیه امکانات اینترنتی و بالابودن میزان صداقت و صمیمیت و اعتماد در فضای مجازی و دلایل مشابه دیگری با عث شده است که شبکه های اجتماعی به یکی از مهمترین ارکان اینترنت طی دو سه سال اخیر تبدیل شود.در ابتدا، مفهوم شبکه اجتماعی با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آنقدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد.
با نگاهی به تعدا کاربران شبکه های اجتماعی پرطرفدار دنیا به آسانی می توان میزان تأثیر گذاری این شبکه ها را درک نمود این شبکه ها مجموعاً بیش از یک میلیارد کاربر دارند و تعامل این کاربران به لحاظ تأثیرات اجتماعی سیاسی و اقتصادی بسیار مهم می باشد.
با شناخت این نوع رسانه ها و میزان تأثیرگذاری آن و نحوه انتشار اخبار و اطلاعات در جامعه می‌توان در مدیریت کردن پیشامدهای حاصل از استفاده از این رسانه هاو بهره گیری مناسبتر از آن در توسعه فرهنگ جامعه موثر بود . با شناخت ظرفیت های این رسانه ها و درک فرصت ها و تهدید‌های آن میتوان بهره لازم را از آن برد.
۱-۳ اهداف تحقیق:
این پژوهش در نظر دارد تا با بررسی رسانه های جدید نظیر فیس بوک، به شناخت بهتر و دقیق تر این نوع رسانه دست یابد و تأثیرات این رسانه نوظهور را بر ماهیت تولید اخبار و انتشار آن در جامعه را مورد مداقه قراردهد.
بدین منظور از بین شبکه های اجتماعی مجاز حاضر، فیس بوک بعنوان هدف اصلی این پژوهش در نظرگرفته شده است. چرا که از جمله مهمترین و پر طرفدارترین شبکه های اجتماعی در ایران محسوب می شود و در بین انواع کاربران شبکه اجتماعی فیس بوک دیدگاه روزنامه نگاران تهرانی عضو در فیس بوک را مورد بررسی قرار خواهد داد.
۱-۴ سوال‌های تحقیق:

آیااعتماد افراد به نهادها در استفاده آنان از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا فیس بوک به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد نسبت به سایر رسانه ها باعث جلب مخاطب بیشتری گردیده است؟
آیا میزان مشارکت اجتماعی افراد در استفاده آنان از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا بی طرفی رسانه های دولتی در استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان و یا فروش بیشتر نقش دارد؟
آیا بی طرفی رسانه های دولتی در استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا فیس بوک نسبت به سایر رسانه‌ها در تغییر ماهیت انتشار اخبار و اطلاعات به مخاطب موفق‌تر عمل کرده است؟
آیا سن در میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا جنسیت در میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا تحصیلات در میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
۱-۵ فرضیه های تحقیق:
بین میزان اعتماد افراد به نهادها و میزان استفاده آنان از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
از دیدگاه پاسخگویان فیس بوک به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد نسبت به سایر رسانه ها باعث جلب مخاطب بیشتری گردیده است.
بین میزان مشارکت اجتماعی افراد و میزان استفاده آنان از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین بی طرفی رسانه های دولتی و استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان و یا فروش بیشتر رابطه معناداری وجود دارد.
بین بی طرفی رسانه های دولتی و استفاده از شبکه های اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد.
از دیدگاه پاسخگویان فیس بوک نسبت به سایر رسانه‌ها در تغییر ماهیت انتشار اخبار و اطلاعات به مخاطب موفق‌تر عمل کرده است.
بین سن و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین جنسیت و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین تحصیلات و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
۱-۶ روش تحقیق:
روش تحقیق در پژوهش پیش رو پیمایشی است . پیمایش یکی از روش های اصلی و قدیمی پژوهش در شاخه های مختلف دانش و بویژه در علوم اجتماعی است که مجموعه ای از روش های منظم و استاندارد برای جمع آوری اطلاعات درباره افراد، خانواده ها و یا مجموعه های بزرگتر مورد استفاده قرار می گیرد. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش از افرادی که به طور منظم انتخاب شده و در گروه های نمونه دسته بندی شده اند صورت می گیرد با گردآوری داده های کمی، ویژگی ها یا نظرات یک گروه خاص (جمعیت) را مورد مطالعه قرار می دهد
پیمایش روشی برای بدست آوردن اطلاعاتی دربارۀ دیدگاه ها، باورها، نظرات، رفتارها یا مشخصات گروهی از اعضای یک جامعه آماری از راه انجام تحقیق است. یا تحقیق پیمایشی (Survey) عبارت است از اجرای پرسشنامه ها روی نمونه ای از پاسخگویانی که از میان جمعیتی انتخاب می شوند. پیمایش بر اساس مراتب روش شناسانه طرح شکل می گیرد؛ بدین ترتیب که هیچ بخشی آغاز نمی شود مگر آنکه مرحله قبلی خاتمه یافته باشد
۱-۷ جامعه آماری:
جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند . هرچه جامعه آماری کوچکتر باشد میتوان آنرا دقیقتر از یک جامعه آماری بزرگتر مطالعه نمود.
در این بررسی روزنامه نگاران تهرانی عضو شبکه اجتماعی فیس بوک با مشخصه ( تحصیلات مرتبط با روزنامه نگاری )جمعیت آماری محسوب می شوند . با توجه به اینکه هیچگونه آماردقیقی از تعداد روزنامه نگاران تهرانی در سال جاری موجود نبود و آخرین آمار مربوط به ۲ سال پیش بود و همچنین عدم وجود آمار از تعداد روزنامه نگاران عضو فیس بوک ، لیست روزنامه های در حال انتشار تهران از معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اخذ گردید ، ودر کلیه روزنامه ها ی در حال انتشار پرسشنامه در میان تحریریه روزنامه پخش گردید تا روزنامه نگاران عضو فیس بوک پرسشنامه را تکمیل نمایند .
۱-۸ قلمرو زمانی تحقیق:
به مدت ۴ ماه از ابتدای آبان ماه ۱۳۹۰ تا پایان بهمن ۱۳۹۰
۱-۹ تعریف واژگان و مفاهیم:
شبکه اجتماعی: شبکه‌ی اجتماعی یک ساختار اجتماعی است که از گروه‌هایی- که عموماً فردی یا سازمانی هستند- تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع از وابستگی‌ها به هم متصل‌اند. شبکه‌های اجتماعی در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد موثر شبکه (همگرایی) را تصویر می‌کند به بیان دیگر یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که دوست دارند علاقه‌مندی‌ها، افکار، فعالیت‌های خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم با آنان به اشتراک بگذارند، این امکان را می‌دهد.
فیس بوک^[۴]: یک سایت اجتماعی است که توسط سازنده جوان خود مارک زاکربرگ^[۵] در چهارم فوریه سال ۲۰۰۴ راه اندازی شد. این سایت هم اکنون از نظر تعداد کاربر عضو و نیز از نظر کارشناسان، در زمینه سایت های اجتماعی، برتر از مای اسپیس و امثال آن و در حقیقت در زمینه کاری خود، سایت شماره ۱ جهان محسوب می شود.
فصل دوم ادبیات تحقیق
۲-۱ بخش اول:
۲-۱-۱ سیر تکامل وسایل ارتباط جمعی:

۲۰۰۵

شرکت‌های موفق در حوزه‌ی فاوا معمولا توسط کارآفرینان ایجاد می‌شوند.
سیاست‌های دولتی باید پرورش چنین کارآفرینانی را (با توجه به سیستم ملی نوآوری) بهبود بخشند.
آموزش کارآفرینی در دانشگاه‌های دارای رشته ارتباطات و فناوری اطلاعات
تشویق کارآفرینان (بزرگ و کوچک) به ورود به بازار وسیع اپراتورها

۷

سند سیاست‌های مخابرات و اینترنت افغانستان

افغانستان

وزارت ارتباطات

۲۰۰۳

دولت به دنبال توسعه‌ی کارآفرینی در بخش مخابرات و اینترنت از طریق تعامل با کارآفرینان و تشویق سرمایه‌داران افغانی خارج از کشور جهت سرمایه‌ی در بخش مخابرات در داخل کشور است.

۸

سند سیاست‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات افغانستان

افغانستان

وزارت ارتباطات

۲۰۰۳

در حوزه کارآفرینی؛ هدف‌گذار‌ی برای ایجاد پارک‌های فناوری کرده است تا از طریق آن ایده‌های جدید حوزه فناوری اطلاعات را در راستای توسعه‌ی کارآفرینی استفاده نماید.

گسترش کارآفرینی، اشتغال و نیروی کار ماهر در حوزه جزو اهداف است

۹

برنامه‌ی اجرایی و سیاست‌های فناوری اطلاعات پاکستان

پاکستان

وزارت علوم و فناوری

۲۰۰۰

توسعه‌ی کارآفرینی، جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد شرکت‌های چندملیتی در حوزه‌های مختلف با استفاده پارک‌های فناوری اطلاعات
توسعه‌ی کارآفرینی و خدمات صنعتی با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات

چارچوب نظری تحقیق
در سیاست‌های توسعه‌ی کارآفرینی باید عناصر کسب‌وکار و منافع ذی‌نفعان اعم از بخش خصوصی و دولتی در نظر گرفته شود که در این میان سؤالات متعددی مطرح می‌شود، به طور کلی نمونه‌هایی از سؤالات موجود در این حیطه شامل موارد ذیل است.
چه نوع سیاست‌هایی می‌توانند ظهور کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات را توسعه دهند؟
چه نوع دیدگاه نظری ما را در درک این فاکتورها یاری خواهند داد؟
کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات در کشورهای منطقه و کشور ما چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟
آیا می‌توان گفت برخی از سیاست‌های کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات در مقایسه با سایر سیاست‌ها از تناسب و انطباق بیش‌تری با نیازهای ویژه تحقیق ما برخوردار هستند؟
چگونه می‌توان سیاست مناسب را شناسایی نمود؟
همان‌طور که ذکر شد، در انجام این پژوهش مولفه‌های مختلفی بر خروجی پژوهش تاثیر خواهند گذاشت. که شکل زیر تاثیر این مولفه‌ها بر تدوین سیاست‌های مناسب را نشان می‌دهد:
شکل ‏۲‑۶- مولفه‌های تاثیرگذار بر تدوین سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فا
لذا تدوین سیاست‌های مناسب برای توسعه‌ی کارآفرینی‌ مبتنی بر فناوری اطلاعات غیرقابل انکار است. از مطالب گفته شده مؤلفه‌های زیر به عنوان سازه‌ی پژوهش شناسایی شده است.
تدوین سیاست (سیاست‌گذاری)
فناوری اطلاعات
کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات
سایر سازه‌ها
در سایر مراحل تحقیق و از طریق مصاحبه سازه‌های بیش‌تری استخراج شده و نهایتاً بر اساس پرسش‌نامه اثر این سازه‌ها بررسی خواهد شد.
۲-۴-۱- جمع بندی کلی مرور ادبیات و ارائه‌ مدل مفهومی
نتایج اولیه از بررسی ادبیات موضوع نشان دهنده این موضوع است که بین توسعه‌ی فناوری اطلاعات و کارآفرینی رابطه‌ی علّی وجود دارد. (Leitão J., Ferreira J. 2007) و از طرفی با کاهش نرخ رشد صنعت مدیران شرکت‌ها به دنبال یافتن استراتژی‌های جدیدی برای باقی ماندن در عرصه رقابت هستند. این رقابت در رشد صنعت باعث شد که شرکت‌ها با بهره گرفتن از توسعه‌ی فناوری اطلاعات ابتکارهایی در تعریف مجدد مفهوم مدل‌های تجارت‌ خود ایجاد کنند، که این توسعه‌ در عرصه‌ی فناوری اطلاعات موجب کاهش هزینه‌های سیستم‌های اطلاعاتی (Martinez,2009) و افزایش درآمد و سودآوری شرکت‌ها (Chisholm,2005; heim,2000) و در نهایت افزایش اثرگذاری سازمان بر روی ذی‌نفعان خود می‌شود. (Henry, 2005) بر همین اساس شرکت‌ها برای پیشی گرفتن از رقبای خود در بازار راه‌حل را در گرو پاسخ دادن به تقاضاها برای محصولات و خدمات جدید یافتند و استفاده از فناوری اطلاعات در تولید این محصولات و ارائه‌ خدمات فاکتور موثری است که کارآفرینی را توسعه می‌دهد.
پیچیدگی مسایل اجتماعی و اقتصادی امروزه بیش از گذشته است و به سرعت نیز در حال افزایش است، سیاست‌های بعضا نامناسب و بورکراتیک از وضعیت کارآفرینانه دور هستند که این امر ضرورت سیاست‌گذاری مناسب در زمینه‌ی چالش‌های اجتماعی و اقتصادی و پاسخ‌گویی در برابر آن را به امری اجتناب‌ ناپذیر تبدیل کرده است. از این‌رو دولت‌ها شروع به تدوین سیاست‌هایی در عرصه‌ی کارآفرینی بر مبنای فاوا و تقویت زیرساخت فناوری اطلاعات، اصلاح قوانین و نهادسازی کردند.

۱_۷ جامعه و نمونه آماری:
جامعه آماری این پژوهش شامل ۲۸ نفر از مدیران ارشد و میانی در سازمان های دولتی ایران است. که اکثر این مدیران دارای تحصیلات آکادمیک در زمینه مدیریت و همپنین سوابق فعالیتهای علمی و اجرایی در این زمینه هستند. نمونه پژوهش انتخاب هدفمند مدیران بر اساس مسئولیت و رده مدیران در سازمان است به این صورت که در سازمانها با مدیرانی که در رده های بالا و همچنین مدیرانی که مسئولیت نظام ها و برنامه های ایده یابی و پیشنهادگیری را برعهده داشتند جهت مصاحبه انتخاب شدند. این سازمانها بصورت در دسترس و از بین سازمانهای دولتی تهران انتخاب شدند.
۱_۸ قلمرو پژوهش
قلمرو زمانی پژوهش از فروردین ۱۳۹۲ لغایت خرداد ۱۳۹۴ می باشد.
قلمرو مکانی پژوهش شهر تهران می باشد.
۱_۹ مراحل انجام پژوهش
شکل ۱_۱: مراحل انجام پژوهش
۱_۱۰ جنبه جدید بودن و نوآوری:
تحقیقات علمی در خصوص ایجاد سیستمی به منظور بهره گیری و مدیریت ایده های کارکنان و سایر ذینفعان سازمان در راستای نوآوری در ۲ دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است و سازمانهای زیادی در سطح جهان چه در بخش خصوصی و چه در بخش عمومی توجه خود را به این موضوع معطوف کرده اند. اکثر این سازمانها با توجه به مقتضیات و موقعیت جغرافیایی و مشخصات بومی اقدام به طراحی سیستمهایی جهت استفاده از ایده های کارکنان خود نموده اند اما از آنجا که فاکتورهای زیادی از جمله فرهنگ بر نحوه اجرای این کار تاثیر گذار است هنوز بر سر یک مدل جامع که در اکثر سازمانها و در اکثر کشورهای دنیا قابل کاربرد باشد محققین به توافق نرسیده اند. از دهه ۶۰ هجری شمسی در ایران نیز تلاشهایی به منظور بهره گیری از نظرات و ایده های کارکنان انجام شده که بیشتر براساس بهره گیری از توفیقات و دستاوردهای کشور ژاپن در این رابطه بوده است. از نمونه این تلاشها می توان به نظام پیشنهادهای کارکنان دولت اشاره نمود.
با توجه به ناکامی ها و مشکلاتی که در استفاده از نظام پیشنهادهای ژاپنی در ایران وجود داشت و از آنجا که تا کنون سیستم منسجمی بر اساس ویژگی های بومی ایران جهت ساماندهی به ایده های کارکنان طراحی نشده است و تحقیقات جامعی تاکنون در این زمینه در کشور صورت نگرفته است. لذا بر این شدیم تا طرحی را ارائه کنیم که اجرای آن منجر به ایجاد سیستم یکپارچه مدیریت ایده ها در یک مجموعه منسجم و قابل استفاده در بخش دولتی ایران گردد.
۱_۱۱ تعریف واژگان
واژگان کلیدی این پژوهش عبارتند از : مدیریت ایده ها ، سازمان دولتی، خدمات عمومی.
مدیریت ایده ها: مدیریت ایده فضایی را فراهم می کند که در آن، ایده ها خلق و جمع آوری شوند، در شبکه ای با تمام پرسنل و کارکنان تسهیم شود، مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند و سپس برترین ها انتخاب شده، در صورت لزوم توسط تیم های بهبود تصحیح و عیب یابی گردند و به اجرا در آیند. در سخن کوتاه ، مدیریت ایده به سازمان اطمینان می دهد که هیچ ایده، اشتباه و مشکلی در سازمان مفقود نمی شود و از حافظه سازمان پاک نمی شود و تمام آن ها، در راستای ایجاد بهبود و نوآوری در سازمان بکار گرفته می شوند.
سازمان : سازمان روابط منظم افرادی است که تحت سلسله مراتب مختلف، دارای وظایف گوناگون می باشند؛ ولی برای رسیدن به هدف و یا اهداف مشترکی همکاری دارند.

مدیریت : فرآیندی است در جهت بکارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی شامل مراحل برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل برای دستیابی به اهداف سازمانی که براساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می پذیرد.
خدمات عمومی:  یک اصطلاح معمول به معنی فراهم‌آوری برخی خدمات توسط دولت به شهروندان است. این خدمات ممکن است به شکل مستقیم توسط دولت به مردم ارائه و یا با پشتیبانی دولت از بخش خصوصی به منظور ارائه خدمات به شهروندان انجام می‌پذیرد. بیانگر آن است که برخی خدمات باید بدون درنظرگرفتن سطح درآمد شهروندان و به شکل همگانی در دسترس عموم قرار گیرد. آموزش، انرژی و حمل و نقل عمومی از جمله‌ی این خدمات است.
فصل دوم
مروری بر ادبیات پژوهش
۲_۱ مقدمه
چرا ایده مهم است؟
“چرخ، دستگاه چاپ، حباب لامپ، پنیسیلین، ترانزیستور و یا هر اختراع، اکتشاف و توسعه بزرگ دیگری که توسط انسان بوجود آمده است ابتدا از یک ایده ابتدایی آغاز شده.” مارک فریتز
در سازمانها و شرکتهای مختلف دنیا هر روزه شاهد تولید ایده های مختلف و درنتیجه محصولات، خدمات و اکتشافات بدیع و تازه هستیم که زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است. هرچند ممکن است که ارزش و هدف این ایده ها بسیار با هم متفاوت باشد اما مقالات و مطالعات متنوعی در رابطه با چگونگی خلق، یافت، پرورش، ارزیابی و اجرایی سازی ایده ها پرداخته است.
سازمان ها اغلب به عنوان مجموعه ای از ساختمانها، افراد، ارتباطات و گردش مالی شناخته می شوند و کمتر به آنها با نگرش مجموعه ای از ایده های غیر ملموس توجه شده است. در حالیکه این ابر ایده، ماده اولیه ایجاد کننده نوآوری به حساب می آید. پس اینکه این ایده ها چه هستند، حجمشان چه اندازه است، از کجا می آیند و به کجا می روند و چگونه پردازش می شوند سوالاتی است که باید به آنها پاسخ داده شود. فیلدهای جدید مطالعاتی از قبیل مدیریت ایده ها، مدیریت خلاقیت و مدیریت نوآوری به مطالعه اینکه چگونه شرکتها می توانند نسبت به تولید و مدیریت ایده ها اقدام کنند پرداخته است. بی شک ایده ها برای نوآوری بسیار مهم است و بعضی از آنها از بقیه با اهمیت تر هستند. (Glassman, 2009) لذا نیاز است که بدانیم ایده چگونه تعریف می شود.
۲_۱ _۱ تعریف ایده:
در فرهنگ لغت فارسی و سایت vazheyab.com ایده به عنوان عقیده، فکر، اندیشه ، تصور و رای تعریف شده است و در فرهنگ لغت انگلیسی در وبسایت thefreedictionary.com به عنوان چیزی که در ذهن به عنوان حاصل یک فعالیت ذهنی ساخته شده و شکل می گیرد تعریف شده است. اچ جی ولز نویسنده انگیلیسی درباره ایده می گوید ” ایده دامنه وسیعی را شامل می شود، کل تاریخ بشر در یک عبارت تاریخچه ای از ایده هاست!”
افلاطون یکی از اولین افرادی است که نسبت به تعریف ایده بصورت جزئی بحث هایی را مطرح نمود. البته این نکته مهم است که مفهوم ایده بکار برده شده در فلسفه های یونانی با تعریف فعلی آن در زبان انگلیسی تا حدودی متفاوت است. در فلسفه، ایده ها معمولا به عنوان تصاویر تجسمی ذهنی از یک جسم ساخته می شوند. همچنین ایده ها می توانند مفاهیمی انتزاعی باشند که توسط تصاویر ذهنی تجسم نمی شوند.(Wikipedia, 2015)
در فرهنگ عربی و اسلامی واژه ایده و ایده آلیسم افلاطونی با واژه مُثُل ترجمه شده است. واژه مُثل، جمع «مثال» و برگرفته از کلمه ایده (Idea) است. ایده به معناى تصور، مفهوم ذهنى، اندیشه، خیال، عقیده، نظر، گمان، نیت، مقصود، معنا، آگاهى، نقشه کار، طرح، طرز فکر و نمونه واقعى به کار رفته است. ایده یا ایدوس (eidos) یک واژه قدیمى یونانى است که در عربى به «مثال» ترجمه شده است.
اندیشه‏وران اسلامى تفاسیر فراوانى را درباره نظریه مُثل افلاطون ارائه کرده‏اند. آنان بسته به مشرب فکرى و ذوقى خود، برداشت و نگرشى ویژه نسبت به عالم مُثل عرضه مى‏کنند، و بالطبع، هریک، نگرش خود را تفسیر صحیح نظریه مُثل، و نگرش‏هاى دیگر را نادرست مى‏داند. سهروردى به پیروى از برخى بزرگان حکمت همچون انباذقلس^[۴] (ِامپدوکلس)، هرمس و فیثاغورس معتقد است هریک از انواع مادى و جسمانى مثالى در عالم عقل دارد و این مثال، نورى مجرّد از ماده، قائم به ذات و تدبیرکننده نوع و حافظ آن است که در زمان و مکان جاى ندارد. این صورت (مثال) بسیط، همانند روح براى صورت نوعیه جسمانى است و صورت جسمانى، حکم سایه و پرتو را براى آن نور پرفروغ دارد (رضایی و یزدانپناه، ۲۰۱۰)
جیمز وب یانگ نویسنده کتاب تکنیکی برای تولید ایده ها می گوید “یک ایده نه بیشتر و نه کمتر از یک ترکیب جدید از عناصر گذشته است” همچنین رابرت فوستر می نویسد: ” ایده چیست؟ اگر قرار است تنها یک چیز را از گفته های من به خاطر بسپارید، یادتان باشد که ایده یک شاهکار آمیزش است. “(Foster, 1998)
جکس سالامون هادامارد ریاضی دان فرانسوی و مبتکر تئوری آشوب عنوان می کند که ” واضح است که کشفیات و اختراعات چه در ریاضی و یا هر جای دیگر بوسیله ترکیب ایده ها بوجود می آید” (Ben-Menahem, 2009)
آرتور کوستلر نویسنده کتاب “اقدام خلاقیت” اینطور می نویسد که “خلاقیت در اصل به مفهوم خلق و یا تولید سیستمی از ایده ها از هیچ و پوچ نیست بلکه ترکیب الگوهای مناسب فکری بوسیله فرایند باورسازی است” (Foster, 1998) بر اساس تعریف لغوی ایده می توان استنتاج کرد که ایده ها از انسان و نه ماشین و کامپیوتر و از طریق یک فرایند ذهنی بدست می آیند پس می توان ایده را اینگونه تعریف کرد: حاصل یک فعالیت ذهنی ، جاییکه دانش، اطلاعات، واقعیت ها و ایده های گذشته با هم ترکیب می شوند و درنهایت در قالب یک ایده جدید نمایش داده می شود.(Glassman, 2009)
به نظر نگارنده این تحقیق، با توجه به جمیع نظرات می توان ایده را اینگونه تعریف کرد: ایده نتیجه یک تفکر ذهنی در رابطه با تغییر در دانش، اطلاعات،یافته ها و تصورات گذشته به کمک ترکیب و باز خلق آنها در راستای رسیدن به وضع مطلوب تر می باشد. که عبارت مطلوب تر به ایده دهنده مربوط می شود یعنی از نظر ایده دهنده مطلوب تر باشد. لذا اینگونه می توان عنوان کرد که در تعریف ایده ۳ موضوع اصلی مطرح است: ۱- تفکر ذهن انسان ۲- ترکیب دانش و اطلاعات گذشته ۳- رسیدن به وضع مطلوب تر. برای اثبات این تعریف می توان یک آزمایش کوچک انجام داد بدین صورت که ما بدنبال ایده ای برای اتومبیل جدید جمع شو هستیم، پس ما بدنبال ترکیب تفکر پایه ای اتومبیل (دانش گذشته) با ایده ها و مفهوم های دیگر در راستای رسیدن به وضعیت مطلوب تر (اشغال جای کمتر توسط اتومبیل در هنگام عدم استفاده) هستیم. برای مثال:
اتومبیل + اسباب بازی های تا شو کودکان= اتومبیل جمع شو جدید
مطمئنا ایده ها بسیار گسترده هستند و موضوعات مختلفی را در بر می گیرند اما از آنجا که این تحقیق مربوط به مدیریت ایده های سازمانی می شود لذا هدف ما از ایده عبارت است از فرصتها، مفاهیم و نظراتی که منجر به تولید محصولات و یا خدمات جدید و یا بهبود در فرآیندها و عملکرد سازمان شود و یا به عبارت کلی تر ایجاد کننده ارزش برای سازمان باشد. این تعریف ما را به مفهوم فرایند نوآوری نزدیک می کند. راکفورد ۱۰ محدوده را برای نوآوری برمی شمارد (Rochford, 1991):
مدیریت: ساختار سازمانی، فرایند های مدیریت و خط مشی ها
استراتژی: چگونه سازمان اقدامات آینده را برنامه ریزی می کند
کارکنان: جذب، پذیرش، نگهداشت، آموزش، انگیزش و ارتباطات اجتماعی پرسنل
محصولات و خدمات
فرآیندها:فرآیندهای جدید و پیشرفت ها در فرآیندهای جاری، بازدهی و اثربخشی
ابزار: ماشین آلات، مدل ها، تئوری ها و فعالیت هایی که شازمان از آنها استفاده می کند
تکنولوژی: که توسط سازمان استفاده یا خلق می شود
تامین کنندگان: یافت، گزینش،نفوذ و ارتقای تامین کنندگان سازمان
توزیع بازار: روش های یافت، توزیع، تحویل و تامین مشتریان
برند: فرهنگ، کلمات، عبارات، شعارها و علائمی که سازمان با آنها خود را در دنیا مطرح می کند
همانطور که مشخص است ایده ها در قالب های مختلف و در محدوده های متنوعی قابل ارائه هستند.
۲_۱_۲ ایده های بدیع یا قدیمی؟
راه دیگری که برای تقسیم بندی ایده می تواند بکار رود این است که آیا ایده بدیع است و یا قدیمی. شاید خیلی ها بر این باور باشند که سازمانها نیازمند ایده های جدید هستند اما بایددر نظر داشته باشیم که ایده های قدیمی هم ممکن است به همان اندازه قابل کاربرد باشند. برای مثال سازمان شما قصد دارد تا رضایت پرسنل را افزایش دهد. ایده های قدیمی مانند افزایش حقوق و مزایای کارکنان و یا مرخصی تشویقی ممکن است بیشتر از هر ایده جدیدی قابل کاربرد باشد.

هرترامپ^[۹۲](۲۰۰۱)، اسانس آویشن را به عنوان ضدباکتریای، ضدقارچ و ضدسرطان گزارش کرده است.
فصل سوم
مواد و روش‌ها
۳-۱- برداشت گیاه
برداشت آویشن شیرازی از منطقه قرق انجام گرفت: برداشت گیاه از پناهگاه حیات وحش بختگان شماره ۲ در طی سه دوره زمانی (اردبیهشت، خرداد و اوایل مرداد ماه ۱۳۹۳) در منطقه تنگ نقاره خانه واقع در منطقه خانه کت و در محدوده پناهگاه بختگان انجام شد(جدول ۳-۱) و عکس(۳-۱).
جدول ۳-۱- مشخصات منطقه جمع ‌آوری گیاه آویشن شیرازی

عکس ۳-۱- تصویر ماهواره ای منطقه برداشت گیاه آویشن شیرازی
برداشت گیاه از منطقه در سه بازه زمانی و در سه مرحله رویشی گیاه (قبل از گلدهی، مرحله گلدهی و مرحله تشکیل بذر) انجام شد. گیاهان از ارتفاع ۱۰ سانتی‌متری سطح زمین برداشت شد (امیدبیگی،۱۳۷۳ ؛ نقدی بادی، ۱۳۸۱) (شکل شماره ۳-۱)
شکل ۳-۲- نمایی از برداشت گیاه آویشن شیرازی در منطقه قرق
۳-۲- استخراج اسانس
۳-۲-۱- مواد و وسایل لازم
کلونجر، هیتر، ان هگزان، سولفات سدیم، سرنگ همیلتون، ظروف شیشه‌ای تیره جهت نگهداری اسانس.
۳-۲-۲- روش کار
۳-۲-۲-۱- خشک کردن گیاه
به منظور اسانس‌گیری گیاهان برداشت شده در سایه و در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد و به مدت ۱۵ روز کاملا خشک گردید (ولاگ ،۱۳۸۷) شکل (۳-۲).
شکل ۳-۳- نمایی ازخشک شدن گیاه
۱۰۰ گرم پودر خشک و آسیاب شده از هر سه مرحله رویشی گیاه آویشن شیرازی به صورت جداگانه داخل سه بالن (هرکدام ۲۰۰۰ میلی لیتری) ریخته شد و به هر کدام از بالن‌ها به ترتیب ۱۰۰۰ میلی‌لیتر آب اضافه شد تا سطح پودر با آب مقطر پوشانده شد. بالن به دستگاه اسانس‌گیری وصل و توسط حرارت آب بالن به جوش آمد و به مدت ۳- ۴ ساعت اسانس‌گیری انجام گرفت (نیک آور، ۱۳۸۳). اسانس‌ها پس از آب‌گیری توسط سولفات سدیم بدون آب، توسط سرنگ به درون ویال شیشه‌ای ریخته شد، برای خارج شدن ان هگزان از اسانس، از هوای خنک سشوار به مدت ۳ دقیقه استفاده شد. اسانس تا زمان آنالیز در ویال شیشه‌ای قرار گرفت، درِ شیشه‌ها با پارافیلم پیچیده شد و سپس ویال‌ها در فویل آلومینیومی پیچیده و در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد نگهداری شد (Mewes. Et al., 2008). عمل اسانس‌گیری برای هر نمونه ۳ بار تکرار گردید. مقادیر بر اساس درصد وزنی به وزنی محاسبه شد و با عنوان درصد اسانس^[۹۳] گزارش گردید. شکل ۳-۳ مراحل اسانس‌گیری را نشان می‌دهد. استخراج اسانس در آزمایشگاه گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس صورت گرفت.

شکل ۳-۴- نمایی از اسانس‌گیری گیاه به روش تقطیر با آب توسط کلونجر
۳-۳- آنالیز اسانس
جهت بررسی میزان اسانس در هر تیمار و هر تکرار مقدار ۲/ میکرولیتر از اسانس به دستگاه گاز کروماتوگرافی(GC ) تزریق گردید و نوع ترکیب‌های موجود در اسانس با بهره گرفتن از دستگاه گاز کروماتوگرافی و جرم سنجی (GC/MS) با بهره گرفتن از کتابخانه موجود در دستگاه مشخص گردید. میزان ترکیبات و نوع هر ترکیب با بهره گرفتن از ضریب بازدارندگی و شاخص کواتز برای هر ترکیب مشخص شد.
۳-۴- مشخصات دستگاه گاز کروماتوگرافی جهت تعیین مقدار ترکیب‌های تشکیل دهنده اسانس