ی ) در اختیار عموم قرار دادن اثر ؛
ک ) سایر صور انتقال اثر به عموم ؛
ماده ۱۸ و ۱۹ همین لایحه مربوط به اموال فکری است که به صورت مشاع و یا جمعی تولید شده اند و حقوق مادی آنها را بر اساس اثر مشترک و بهره برداری از اثر خود به نحوی که باعث ضرر به دیگر اشخاص نشود ، قرار داده است مگر اینکه توافق دیگری میان آنها صورت پذیرفته باشد
ج )شرائط تحقق حقوق
پدیدآورنده از هنگامی می تواند از حقوق مادی اثر برخوردار شود که اثر ، وجود خارجی یافته و به عموم عرضه شود . بدیهی است عدم وجود یا عدم عرضه به عموم نمی تواند حقی را برای دارنده آن به ارمغان بیاورد . « بیع چیزی که خرید و فروش آن قانوناٌ ممنوع است و یا چیزی که مالیت و یا منفعت عقلایی ندارد یا چیزی که بایع ، قدرت بر تسلیم آن ندارد ، باطل است مگر این که مشتری ، خود قادر به تسلیم باشد ».^[۱۳۴] « به عبارت دیگر مورد معامله باید مالیت داشته و متضمن منفعت مشروع باشد » .^[۱۳۵]

در ماده ۲۲ قانون حمایت حقوق مولّفان ، مصنّفان و هنرمندان بیان شده است : « حقوق مادی پدیدآورند موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجراء شده باشد و قبلاً در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجراء نشده باشد ». بنابر این ماده اصل سرزمینی بودن مورد توجه در حقوق ایران قرار گرفته است . « این یک اصل کاملاٌ شناخته شده است که حق مؤلّف ماهیتاً جنبه سرزمینی دارد ؛ یعنی حمایتی که به موجب قانون حق مؤلّف اعطا شده ، فقط در قلمرو کشوری که قانون در آنجا اعمال می شود قابل حصول است ».^[۱۳۶]
به استناد ماده ۲۲ قانون حمایت می توان گفت :
اولاً ، شرط مورد بحث تنها برای برخورداری از حقوق مادی است و حقوق معنوی در هر حال برای پدیدآورنده باید رعایت شود ؛
ثانیاً ، در صورتی که پدیدآورنده ایرانی ، اثر خود را در کشوری غیر از ایران و برای نخستین بار چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نماید ، از حمایت های قانونی پیش بینی شده منتفع نخواهد شد این در حالی است که برای پدیدآورنده تبعه خارجی این دیدگاه قطعی می باشد ؛
ثالثاً ، در صورتی که پدیدآورنده تبعه خارجی برای اولین بار اثر خود را در ایران منتشر نماید بی شک از حمایت های قانونی ایران برخوردار خواهد شد .
در ماده ۶ قانون ترجمه و تکثیر کتب ، نشریات و آثار صوتی آمده است : در مورد تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی ، حمایت های مذکور در این قانون به شرط وجود عهدنامه یا معامله متقابل نسبت به اتباع سایر کشورها نیز جاری است . بنظر می رسد این ماده مربوط به بیگانگانی است که اثر خود را برای اولین بار در ایران منتشر نمی کنند و گرنه آن گروه از بیگانگان که اثر خود را برای اولین بار در ایران منتشر می نمایند بدون هیچ گونه پیش شرطی از حمایت های قانونی ایران برخوردار می باشند . « این ماده هیچ گونه حمایتی از آثار پدید آمده در خارج از ایران نمی کند ؛ بلکه تا حدودی حکم ماده ۲۲ را در خصوص ترجمه و آثار صوتی تعدیل کرده است .در نتیجه اگر اثر مورد بحث در کشوری پدید آمده باشد که در آن کشور از آثار مشابه حمایت می شود ، این گونه آثار در ایران نیز مورد حمایت قانونگذار قرار خواهد گرفت . بدین ترتیب گفته می شود که حکم عام ماده ۲۲ با ماده ۶ قانون ۱۳۵۲ تخصیص خورده است ».^[۱۳۷]
لایحه جامع در ماده ۱۷۱ با عنوان قلمرو اجرا ، آثار زیر را در ایران قابل حمایت دانسته است : الف ) آثار پدیدآورندگانی که تبعه ایران هستند یا اقامتگاه یا مرکز عملیات اداری و محل سکونت معمولی آنها ایران است ؛
ب ) آثاری که برای نخستین بار در ایران منتشر می شوند و یا آثاری که برای اولین بار در ایران انتشار یافته و حداکثر ظرف مدت سی روز از تاریخ انتشار نخستین ، در ایران منتشر شده اند ، بدون توجه به تابعیت یا محل پدیدآورندگان آن آثار ؛
ج ) آثار دیداری – شنیداری که دفتر مرکزی یا اقامتگاه و یا محل سکونت معمولی تهیه کنندگان آنها در ایران واقع است ؛
د ) آثار معماری که در ایران بنا شده اند و سایر آثار هنری گنجانده شده در بناهای واقع در ایران .
گفتار دوم : حقوق معنوی ( اخلاقی )در قوانین ایران
حقوقدانان تعاریفی را از حقوق معنوی یا اخلاقی ارائه داده اند . عده ای معتقدند « حقوق معنوی ناظر به انتساب این اثر به پدیدآورنده است » .^[۱۳۸] گروهی نیز آن را « مزایایی قانونی و غیر مادی مربوط به شخصیت پدیدآورنده یک اثر فکری دانسته و آن را ترجمه لفظی Droit moral می دانند » .^[۱۳۹] دسته ای نیز آن را « امتیازی دانسته اند که هدف آن رفع نیازمندی های عاطفی و اخلاقی انسان است ارزش داد و ستد را ندارد و به طور غیر مستقیم قابل ارزیابی به پول و مبادله نیست » .^[۱۴۰] در قوانین کنونی ایران تعریفی از این حق ارائه نشده است ؛ با این حال در ماده ۱۸ قانون حمایت حقوق مولّفان ، مصنّفان و هنرمندان آمده است : انتقال گیرنده و ناشر و کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را به منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج مگر اینکه پدیدآورنده به ترتیب دیگری موافقت کرده باشد . اما از نظری دیگر ، « حقوق معنوی و اخلاقی را شامل حق حفظ نام خود بر اثر ، پاسخگویی به نقدها ، حق انتشار و خودداری از آن ، مقابله با تغییر شکل و تحریف محتوای اثر ( از طریق الحاق ، حذف و تغییر آن ) ، حق تجدید نظر در شکل و محتوای اثر و مقابله با هرگونه لطمه به اثر که شهرت و شرف پدیدآورنده را لکه دار کرده و ناقض شأن و احترام اوست ، می باشد ».^[۱۴۱] و به باوری دیگر : «حقوق اخلاقی به نویسنده اجازه می دهد اقدامات خاصی را جهت حفظ ارتباط بین خود و اثرش اعمال نماید ».^[۱۴۲] لایحه قانون تشکیل سازمان نظام سینمایی و حمایت از حقوق مادی و معنوی آثار سینمایی ، « حقوق معنوی را عبارت از حق انتساب به پدیدآورنده که محدود به زمان و مکان نبوده و قابل واگذاری به غیر نمی باشد ، دانسته است ».^[۱۴۳]
قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات هم در انتهای ماده ۲ به حقوق معنوی اشاره داشته و مقرر کرده است که « ذکر نام مترجم در تمام موارد الزامی است » . بر این اساس تمامی حقوقی که برای پدیدآورندگان بر مبنای قانون حمایت حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان برقرار می باشد ، برای مترجمان و پدیآورندگان آثار صوتی نیز برقرار می باشد .
الف )ویژگیهای
برای این حقوق دو ویزگی غیر قابل انتقال بودن و عدم محدودیت زمانی و مکانی را بر شمرده اند :
الف ۱ ) : غیر قابل انتقال بودن
بر خلاف حقوق مالی و اقتصادی که قابل انتقال به غیر می باشد ، حقوق معنوی دارای این ویژگی نمی باشد . موضوع غیر قابل انتقال بودن حقوق معنوی در ماده ۴ قانون حمایت حقوق مولّفان ، مصنّفان و هنرمندان پیش بینی شده است : « حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیر قابل انتقال است . این گونه امتیازها در زمره احکام وضعی است که قانون بوجود آورده و به گونه ای امری اداره می کند ؛ به همین جهت به کار بردن کلمه حق در باره آنها رسمی است که بدون مسامحه نباید پذیرفت . در نتیجه حق معنوی بر تالیف را وارثان چنان که هست می توانند اجرا کنند ، ولی اصل حق به ایشان منتقل نشده است ، چنان که مولف می تواند نوشته خود را به کلی دگرگون سازد ، نظرهای مخالف گذشته بدهد یا آن را از بین ببرد ، ولی بازماندگان او چنین اختیاری ندارند . آنان وظیفه دارند که میراث خویش را حفظ کنند و با بهره گرفتن از وسایل اجرای حق ، از مزایای مالی آن بهره مند شوند . پس می توان گفت حق معنوی مولف به صورت یک تکلیف به بازماندگان او می رسد و استثنایی بر قاعده « انتقال ناپذیر بودن حقوق غیر مالی» محسوب نمی شود » .^[۱۴۴]
الف ۲ ) : عدم محدودیت زمانی و مکانی :
برای حمایت از حقوق معنوی هیچگونه محدودیت زمانی و مکانی وجود ندارد و این حق برای همیشه ، حتی در خارج از قلمرو حاکمیت کشوری که اثر در آن به وجود آمده ، قابل حمایت است . ماده ۴ ذکر شده در قسمت پیشین مهر تاییدی بر این گفته می باشد . بنابر این پس از سالیان متمادی حتی پس از مرگ صاحب اثر نیز نمی توان اثر او را بدیگری منتسب نمود .« محدود نبودن حقوق معنوی به زمان ، یعنی این حقوق دائمی هستند و با مرور زمان بی اعتبار یا ساقط نمی شوند ؛ و مقصود از محدود نبودن حقوق معنوی به مکان ، نیز آن است که این حقوق صرفنظر از محل اقامت پدیدآورنده یا محل عرضه یا محل انتشار اثر قابل حمایت هستند ».^[۱۴۵]
ب ) مصادیق
مهمترین مصادیق حقوق معنوی را چنین برشمرده اند :
ب ۱ ) حق ارائه و انتشارعمومی اثر:
از مهمترین حقوق پدیدآورنده اثر ادبی و هنری ، حق انتشار و ارائه به عموم است . « بر اساس این حق ، نویسنده در باره زمان ، مکان و چگونگی افشای اثر خود به شخص یا اشخاص تصمیم می گیرد . وجود این حق برای پدیدآورنده ، دیگران رااز اجبار نویسنده به افشای اثر باز می دارد و هیچ کس نمی تواند پدیدآورنده را به افشای اثر خود مجبور سازد .^[۱۴۶]
ب ۲ ) حق انصراف ( استرداد ):^[۱۴۷]
بر اساس این حق ، علیرغم وجود قرارداد میان پدیدآورنده و ناشر و واگذاری حق نشر به ناشر ، و حتی پس از انتشار اثر ، پدیدآورنده حق دارد از تصمیم خود مبنی بر نشر اثر عدول نماید و استرداد آن را طلب کند .^[۱۴۸] علت پیش بینی این حق را می توان چنین بیان کرد که ، با توجه به اینکه شخصیت پدیدآورنده همیشه همراه با اثر تولیدی وی می باشد ، احترام به شخصیت او ایجاب می کند که در صورت انصراف و عدم رضایت از عرضه اثر نتوان او را مجبور به تسلیم و یا انتشار اثرش نمود .
ب ۳ ) حق تمامیت اثر :^[۱۴۹]
بر اساس این اصل که یکی از اصول مبنایی در حقوق معنوی می باشد ، هیچ شخصی نمی تواند بدون موافقت پدیدآورنده اثر فکری نسبت به تغییرات در آن اقدام نماید ، هر چند این تغییرات بسیار ناچیز باشد . علت این امر این است که هر گونه تغییر به منزله تجاوز به حریم اثر محسوب می گردد . « این حق دیگران را از تحریف ^[۱۵۰]، ناقص سازی ^[۱۵۱]و تغییرات اثر مورد حمایت منع می کند ».^[۱۵۲]
ب ۴ ) حق دسترسی به اثر
بر اساس این حق در صورتی که پدیدآورنده ، اثر ، خود را در یک نسخه واحد به شخص ثالثی بفروشد ، این حق برای او محفوظ است که برای خود نسخه ای را در هر زمان که بخواهد از دارنده طلب نماید . البته این درخواست نباید موجب ضرر و زیان به دارنده اثر گشته و با منافع مشروع او منافات داشته باشد .
ب ۵ ) حق ولایت بر اثر^[۱۵۳]
این حق که به نام حق انتساب اثر نیز مشهور است بیانگر ارتباط میان اثر و صاحب اثر می باشد . « به موجب این حق هرگاه اثر منتشر گردد باید نام پدیدآورنده یا نام مستعار او روی اثر درج شود مگر اینکه پدیآورنده تصمیم به انتشار بی نام اثر بگیرد . هم چنین او می تواند به استناد این حق ، نسبت به انتساب جعلی اثر اعتراض کند ».^[۱۵۴]
در قوانین ایران دو مصداق از مصادیق حقوق معنوی را برشمرده است . ابتدا در ماده ۱۸ قانون حمایت حقوق مولّفان ، مصنّفان و هنرمندان به اصل حق ولایت پرداخته است . « انتقال گیرنده و ناشر و کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را به منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه پدیدآورنده به ترتیب دیگری موافقت کرده باشد ». در ماده ۱۹ نیز حق حرمت اثر را مورد تاکید قرار داده است . « هرگونه تغییر و تحریف در اثرهای مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه پدیدآورنده ممنوع است ».
در پیش نویس لایحه قانون جامع حمایت در مبحث دوم بطور گسترده تر به حقوق معنوی پرداخته و زمان مشمولیت حقوق معنوی را نیز بیش از حقوق مادی دانسته است . در ماده ۲۰ این لایحه آمده است : پدیدآورنده علاوه بر حقوق مادی خود ، و حتی در مواردی که وی دیگر مالک حقوق یاد شده نیست ، دارای حقوق زیر است :
الف ) حق حرمت نام پدیدآورنده : بر این اساس تنها پدیدآورنده ، حق دارد به هنگام چاپ یا هر گونه استفاده دیگر از اثر ، نام واقعی یا مستعار خود را بر روی اصل یا نسخه آن به صورت آشکار و به هر روش ممکن درج یا از درج آن خودداری نماید .
ب ) حق حرمت اثر : به موجب این حق ، تنها پدیدآورنده حق انجام و یا جلوگیری یا اعتراض به هر گونه دخل و تصرف ، تحریف یا دیگر تغییرات در محتوا ، شکل ، عنوان یا نشانه ویژه اثر بدون کسب اجازه از او را دارد .
ج ) حق افشای عمومی اثر : بر این اساس ، حق تصمیم گیری نسبت به نخستین انتشار اثر تنها با پدیدآورنده است .
د ) حق افشای مجموعه مقالات ، سخنرانی ها و سایر آثار : بر این اساس ، حق جمع آوری و افشای مجموع آثار یک پدیدآورنده تنها بل خود اوست حتی اگر اثرش بخشی از اثر جمعی باشد .
ماده ۲۱ لایحه ، بر غیر قابل انتقال بودن حقوق معنوی اثر پرداخته است و بر حق حرمت نام پدیدآورنده تأکید دارد : « در صورت انتقال حقوق مادی ، انتقال گیرنده موظف است به هنگام بهره برداری از اثر ، نام پدیدآورنده را ذکر نماید مگر اینکه خلاف آن توافق شده باشد ». در ماده ۲۲ که به حق حرمت اثر در آثار معماری اختصاص دارد ، هرگونه تغییر و تعمیر در اثر را مشروط به ملاحظات فنی و یا نحوه استفاده از آن دانسته است « در مورد اثر معماری ، تغییر در اثر از قبیل بازسازی یا تعمیر آن ، بدون رضایت پدیدآورنده به شرطی برای دیگر استفاده کنندگان قانونی مجاز است که ملاحظات فنی و نحوه استفاده از آنها چنین اقتضاء کند ».
ماده ۲۴ لایحه به زمان حمایت از حقوق معنوی در آثار دیداری – شنیداری پرداخته است و آن را منوط به نهایی شدن ساخت اثر می داند و این حقوق را متعلق به پدیدآورنده اثر می داند .« حقوق معنوی اثر دیداری – شنیداری تنها بعد از نهایی شدن ساخت اثر به پدیدآورنده اثر تعلق می گیرد اثر مزبور هنگامی نهایی تلقی می شود که تهیه کنندو کارگردان و بر حسب مورد سایر پدیدآورندگان مشترک نسبت به نهایی بودن آن به توافق رسیده باشند ، یا عرف مربوط به این امر دلالت نماید .
در ماده ۲۸ حقوق معنوی را متعلق به اشخاص حقیقی دانسته است . لذا چنین استنباط می شود که اشخاص حقوقی نمی توانند دارای حقوق معنوی باشند ، اما این حقوق در صورتی می تواند به جمع تعلق پذیرد که اثر به ابتکار و مدیریت شخص دیگری انجام پذیرفته باشد . « حقوق معنوی در اثر جمعی ، اثر ناشی از سفارش و اثر ناشی از استخدام متعلق به اشخاص حقیقی پدیدآورنده آن اثر است ، با وجود این ، در اثر جمعی شخصی که به ابتکار و با مدیریت او پدید آمده است ، نسبت به مجموع اثر ، حقوق معنوی جداگانه ای دارد .
حقوق معنوی هم چنین محدود به زمان و مکان نیست . لذا حقوق معنوی نه تنها پس از حیات پدیدآورنده قابل نقل و انتقال به غیر نمی باشد ، بلکه در زمان حیات خود نیز قابل انتقال نیست . لایحه جامع حمایت در ماده ۲۹ به این مبحث اشاره داشته و اظهار می دارد : « حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست . بر این اساس ، هیچ یک از حقوق معنوی در دوران زندگی پدیدآورنده اثر قابل نقل و انتقال نیست . با وجود این ، اعمال هر یک از حقوق مذکور پس از مرگ پدیدآورنده اثر به ترتیب به وصی یا ورثه خواهد بود و در صورت فقدان وصی و ورثه ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در صورت تجاوز به حقوق معنوی عنوان شاکی خصوصی خواهد داشت . در لایحه استثنائی را در ماده ۱۵۲ برای دارندگان حقوق معنوی برنامه های رایانه ای پیش بینی نموده است « استفاده کننده قانونی برنامه رایانه ای می تواند تغییراتی در آنها جهت کارکرد بهتر یا رفع اشکال برنامه ای بدهد مشروط بر اینکه به حیثیت یا شهرت پدیدآورنده آسیب نرساند و یا در جایی که به موجب قرارداد انتقال ، استفاده صورت گرفته است در قرارداد شرط خلافی به نفع پدیدآورنده نشده باشد ». چنانکه اشخاص یاد شده در این ماده نسبت به افشای اثر اختلاف داشته باشند ، دادگاه
با توجه به مصالح پدیدآورنده حکم مقتضی را صادر خواهد نمود ».

- تحول در نگرش‌های اجتماعی جامعه روستایی
- افزایش کیفیت زندگی
- اهمیت به تولیدات بومی
- متنوع سازی اقتصاد روستایی

گردشگری روستایی ابزاری برای توسعه پایدار

- جلب رضایت بازدیدکنندگان
- افزایش کیفیت زندگی
- افزایش میزان مشارکت مردم

- افزایش مشارکت مردمی در گردشگری و توسعه روستایی
- حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی
- تبدیل چرخه توسعه از محلی به بین المللی

۲-۲-۳-۳ گردشگری بوم زیستی
گردشگری بوم زیستی زیر مجموعه گردشگری روستایی است و شکلی از توسعه جهانگردی است که فرصتهای بی نظیر را برای ادغام توسعه روستایی با جهانگردی، مدیریت منابع و مدیریت نواحی حفاظت شده در بسیاری از نقاط جهان فراهم می سازد. به عبارت مشخصتر شکلی از جهانگردی در طبیعت است (جهانگردی در نواحی طبیعی و دست نخورده) که فعالانه مروج بقای محیط زیست است، و مستقیم برای جوامع و فرهنگ‌های محلی سودمند است و برای جهانگردان تجربه ای مثبت و آموزنده فراهم میکند. این نوع از گردشگری، عملاً شکلی از جهانگردی بدیل و پایدار است که به محیط روستایی وابسته است. از این رو، گردشگری بوم زیستی زیر مجموعه گردشگری روستایی محسوب می شود، اما هر نوع گردشگری روستایی، گردشگری بوم زیستی به حساب نمی آید. بنابراین : گردشگری روستایی عبارت است از فعالیت‌ها و گونه‌های مختلف گردشگری در محیط‌های مختلف روستایی و پیرامون آنها که دربردارنده آثار مثبت - منفی برای محیط زیست روستا، انسان و طبیعت است. ازسوی دیگر گردشگری روستایی را می توان از لحاظ مفهومی، به عنوان حالتی از ذهن، و از لحاظ فنی، بر اساس فعالیت‌ها، مقاصد و سایر خصوصیات ملموس و قابل اندازه‌گیری تعریف کرد و از منظر دیگر گردشگری روستایی، شکلی از فعالیت اقتصادی است که به حومه شهرها بستگی دارد و از آنها بهره برداری می کند. نکته حائز اهمیت این است که گردشگری روستایی صرفا به گردشگری کشاورزی، گردشگری سبز و گردشگری بوم زیستی و… محدود نمی شود زیرا مناطق روستایی گاهی واجد ارزشهای فراوان تاریخی و فرهنگی و… نیز هستند. بنابراین گردشگری‌های دیگری را می تواند دربر گیرد. مثل گردشگری فرهنگی، گردشگری تاریخی، گردشگری مذهبی. در انتها گردشگری روستایی فرصت تولید، بازآفرینی و بهره مندی از قابلیت‌ها و توان‌های محیطی و انسانی فضاهای برون شهری و محیط‌های حائل میان سکونتگاه‌های متمرکز شهری- روستایی در جهت توسعه انواع گردشگری است (سقایی، ۲۵-۱۳۸۲:۱۸).
۲-۲-۳-۴ اثرات مثبت و منفی توسعه گردشگری روستایی
مهمترین هدف توسعه گردشگری، توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق گردشگری است. بسیاری از کشورها کم و بیش به گردشگری توجه دارند زیرا مهمترین تأثیر گردشگری در اقتصاد جهانی، ایجاد درآمد و اشتغال زایی است. این صنعت با ٢٠٠ میلیون نفر شاغل، گردش مالی سالانه آن به حدود ۵/۴ تریلیون دلار می رسد. به بیان دیگر، این فعالیت ٨ درصد از کل اشتغال جهانی را در بر می گیرد. در کشورهای جهان، یعنی در بیش از ١۵٠ کشور، گردشگری یکی از پنج منبع مهم کسب ارز خارجی است و در ۶٠ کشور، رتبه ی اول را به خود اختصاص داده است (رضوانی، ۱۳۸۷:۱). مسلماً بخش کوچکی از گردشگری را گردشگری روستایی تشکیل می دهد که البته سهم مهمی را در اقتصاد مناطق روستایی دارد. توجه به بازده ناخالص و تعداد شغل‌هایی که گردشگری ایجاد کرده است بر فواید اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی حاصل از توسعه گردشگری در مناطق روستایی، سرپوش خواهد گذاشت. بنابراین فواید حاصل از توسعه گردشگری به طور خلاصه در زیر آورده شده اند.
۲-۲-۳-۵ اثرات مثبت و منفی اقتصادی گردشگری روستایی
گردشگری روستایی منبع مهم و جدید ایجاد درآمد برای نواحی روستایی است، بنابراین :
در کارهایی که با گردشگری مرتبط هستند مثل آماده کردن اتاق برای گردشگران، تهیه غذا، خرده فروشی، حمل و نقل و ایجاد سرگرمی، مشاغل جدیدی به وجود می آیند ؛
از فعالیت‌های خدماتی موجود مثل سیستم حمل و نقل، مراقبت‌های دارویی، صنایع و حرفه ای سنتی
روستایی حمایت می شود؛
تنوع اقتصاد محلی بیشتر و اقتصاد جوامع محلی گسترده و استوار می شود؛
از حرفه‌ها و خدمات موجود حمایت می شود؛
فرصت‌هایی را برای فعالیت‌های چندگانه به وجود می آورد و بدین وسیله از رکود اقتصادی موقتی جلوگیری کرده و از درآمدها حمایت می شود؛
مشاغل جدید و متنوع در مناطق مختلف ایجاد می شوند و به وسیله ی کم کردن هزینه‌های کشاورزی، اقتصاد محلی را تقویت می کند.
هچنان که گردشگری درآمدزاست و در ایجاد فرصت‌های شغلی نقش دارد، این کارکردها باید زیان‌های اقتصادی را به حالت تعادل درآورند، زیرا گردشگری روستایی :
هزینه ی خدمات عمومی مثل جمع آوری زباله، خدمات داروئی و تأمین مخارج پلیس را افزایش می دهد ؛
در هزینه‌های توسعه ای مانند ایجاد جاذبه توریستی، امکانات و به طور کلی اصلاحات زیربنایی دخالت دارد؛
غالباً منجر به افزایش قیمت زمین، کالا و خدمات می شود، به ویژه حضور مالکین خانه‌های ویلایی در مناطق روستایی بدین معناست که مردم محلی بیش از حد به این صنعت وابسته اند و در نتیجه نظارت جوامع محلی بر مناطق توریستی کم می شود.
۲-۲-۳-۶ اثرات مثبت و منفی اجتماعی گردشگری روستایی
توسعه ی گردشگری روستایی، سبب افزایش فواید اجتماعی مختلفی در نواحی روستایی می شود. از قبیل :
تقویت و حمایت از خدمات محلی مانند حمل و نقل عمومی و مراقبت‌های بهداشتی؛
ایجاد امکانات و جاذبه‌های جدید مثل امکانات فرهنگی، مراکز تفریحی یا ورزشی؛
افزایش روابط اجتماعی در جوامع دورافتاده روستایی و ایجاد فرصت‌هایی برای مبادله؛
ایجاد آگاهی بیشتر در زمینه ی اصطلاح فرهنگ‌های محلی، حرفه‌ها و هویت فرهنگی؛
افزایش نقش زنان در جوامعی که سنتی تر و دورافتاده تر هستند (باغیانی،۱۳۸۸:۲۳).
هجوم تعداد زیاد گردشگران می تواند تأثیراتی بر استحکام اجتماعی و فرهنگی جوامع روستایی داشته باشد. مدت زمان طولانی گمان می شد که گردشگری در روند آشنایی با فرهنگ‌های جدید و گوناگون محلی، تحول ایجاد می کند و این بیشتر در مورد جوامع دورافتاده سنتی و کوچک روستایی که برای تأثیرپذیری از محیط خارج آماده بودند صادق است، ولی باید در نظر داشت که توسعه گردشگری موجب تأثیرات منفی بر جوامع محلی و فرهنگ آن‌ها می شود، مانند :
١. جرم و جنایت و سایر رفتارهای ضد اجتماعی؛

• تجاوز به حریم ساکنان روستا و تراکم و افزایش جمعیت؛

• کاهش خدمات محلی؛

• آشناسازی روستائیان با عقاید جدید، مد لباس و شیوه‌های نادرست رفتاری؛

۲-۲-۳-۷ اثرات مثبت و منفی زیست محیطی گردشگری روستایی
انگیزه اصلی بسیاری از گردشگران در بازدید از روستا، بهره گیری از فضای روستایی است. موفقیت گردشگری روستایی به محیط زیستِ جذاب بستگی دارد. بنابراین گردشگری :
درآمد ایجاد می کند؛
انگیزه ی حفظ، حمایت و آبادانی محیط زیست طبیعی روستا را به وجود می آورد؛

۱-۸-۳ قلمرو زمانی:
داده های این تحقیق از زمستان۹۲ تا تابستان۹۳ جمع آوری گردیده است.
۱-۹خلاصه فصل اول
در این فصل کلیاتی از تحقیق حاضر ارائه شده است که در آن بیان مسئله و ضرورت تحقیق بیان شده است همچنین در خصوص فرضیه ها و متغیر های تحقیق نیز توضیحاتی بیان شده است.
فصل دوم:
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
بازاریابی تعاملی
رفتار ترجیحی
ارتباطات
ادبیات موضوعی
پاداش
شخصی سازی
رفتار خرید مصرف کننده
تعهد ارتباطی
مبانی فصل دوم
رفتار خرید مصرف کننده
داخلی
پیشینه تحقیق
بازاریابی تعاملی
خارجی
داخلی
رفتار خرید مصرف کننده
خارجی
نمودار ۲-۱:مبانی فصل دوم
۲-۱ مقدمه
امروزه جهانی شدن تجارت و اقتصاد و پویا تر شدن رقابت ، نقش مشتریان را در سازمان ها تغییر داده است و نگاه سازمان ها به مشتریان تنها یک مصرف کننده صرف نیست (نایب زاده ،۱۳۸۵ ،۱۱۳). در واقع در دنیای کنونی موج شتابنده تغییرات در ابعاد مختلف، همچون سیاست های جهانی، رقابت، فناوری، روندهای اجتماعی، اقتصادی و خصوصا نیازها و خواست ها و انتظارات مشتریان هم از نظر حجم و هم از جنبه نوع و کیفیت آن بسیار گسترده تر از دهه های گذشته بوده و این تغییرات به نوبه خود موجب تغییر در سبک و شیوه مدیریت، ساختار سازمانی، و نیز نگرش ها و رفتار کارکنان شده و همین تغییرات هستند که سازمان ها را به بهبود پیش بینی ها، یادگیری و سازگاری با محیط بیرونی فرامی خوانند در شرایط جدید روش های بازاریابی گذشته کارایی لازم را نداشته و سودآوری کمتری دارند. بیشتر بازارها بلوغ یافته و با رقابت فشرده و عرضه بسیار فراوان تر از تقاضا مواجه هستند، در این شرایط، مشتریان جدید به سختی یافت و لذا نیاز مبرمی به حفظ و نگهداری مشتریان فعلی به شدت در بنگاه ها احساس می شود. شرکت ها دائما در جستجوی راه هایی هستند که ارتباطشان را با مشتریان ارزشمند حفظ کنند، زیرا مشتریان وفادار مهمترین منبع سودآوری آنها هستند(قاضی زاده و همکاران ،۱۳۹۰ ،۲). تحقیقات نشان می دهد که هزینه جذب مشتریان جدید۴تا۶ برابر هزینه حفظ مشتریان کنونی است شرکت ها دریافته اند که از دست دادن یک مشتری چیزی بیش از، از دست دادن یک قلم فروش نیست بلکه به معنی از دست دادن کل جریان خریدهایی است که مشتری می توانسته در طول زندگی یا دوره زمانی که مشتری بوده انجام دهد.(کاتلر ،۱۳۸۶ ،۲۸) وقتی مشتریان به فرآورده ها یا خدمات یک شرکتی علاقه مند می شوند به تبع نه تنها حجم خریدشان را از آن شرکت افزایش می دهند بلکه برخورد مثبتی در مورد آن شرکت دارند شرکت مورد علاقه خود را به دوستان و خویشاوندان خود معرفی نموده و خرید از آن را توصیه می کنند. بازاریابی تعاملی این امکان را به شرکت های می دهد که به منظور درک درست و نیاز های مشتریانشان و ایجاد و ارائه ارزش برتر که آن ها را به سازمان پیوند خواهد زد به اندازه کافی به مشتریان نزدیک شوند و ارائه محصولاتی مطابق نیاز و خواسته های آن ها به سمت کاهش هزینه ها سوق دهد و یک شرکت می تواند هزینه بازاریابی ، توزیع، حمل و نقل را کاهش دهد و بدین وسیله به یک مزیت رقابتی با هزینه پایین و تمایز در خدمات دهی دست یابد (عسگر پور،۱۳۸۷ ،۱۲).
۲-۲ مفهوم بازار
بازار از نظر علمی به معنی محل تجمع عده ای از مصرف کنندگان است که دارای نیازهای مشترک بوده و از وسیله مبادله یا پول مشترکی در داد وستدهای خود استفاده می کنند. در این فرایند مصرف کنندگان مایل به رفع نیازهای خود هستند. بدین ترتیب اگر عنصر نیاز مشترک یا تمایل به رفع نیاز وجود نداشته باشد، عملاً بازاری شکل نخواهد گرفت. برای تشکیل هربازار باید چهار عامل زیر وجود داشته باشد:

۱- مصرف کننده یا تقاضاکننده؛
۲ - نیاز یا احتیاج؛
۳ - قدرت خرید؛
۴ - عرضه کننده یا تولیدکننده.
بازار به مفهوم رایج خود محل تلاقی عرضه و تقاضا است و باتوجه به پایه های اصلی تقاضا یعنی وجود نیاز، وجود قدرت خرید و بالاخره تمایل به اختصاص قسمتی از درآمد یا پول فرد برای تملک کالا، متوجه می شویم که همان عناصر چهارگانه بازار در تعریف دوم نیز وجود دارد.
۲-۳ فروشگاه های زنجیرهای
یک فروشگاه زنجیره ای از چندین فروشگاه خرده فروشی تحت مالکیت مشترک و متمرکز تشکیل می شود. وظایف و کارکردهای اصلی یک فروشگاه زنجیره ای (خرید تبلیغات، اجاره و …) توسط یک واحد فرماندهی مرکزی یا یک مدیریت مرکزی کنترل می شود. فروشگاه های زنجیره ای یکی از این نهادهای توزیع است که پس از پیدایش مسیری اگر چه غیر یکنواخت، اما تکاملی را طی کرده است، به طوری که فروشگاه های زنجیره ای کنونی ترکیبی از انواع روش های نوین توزیع است. این واحدها درک کرده اند که از شکست در تطابق با شرایط جدید باید عبرت گرفت. به همین منظور آن ها دارای بخش های برنامه ریزی هستند که در این بخش ها، کارشناسان مربوط، سرگرم تجزیه و تحلیل حوادث اقتصادی، عادات مردم، سلیقه ها و الگوهای متغیر زندگی هستند. واحدهای زنجیره ای به تبع برنامه ریزی درازمدتشان، در تأمین نیازها و حوایج آتیه نسبت به اکثر خرده فروشی ها، در وضعیت و آمادگی بهتری قرار دارند. فروشگاه های زنجیره ای به علت قدرت اقتصادی و سازماندهی متمرکزشان، درتبلیغات برای محصولاتشان، مزیت منحصر به فردی دارند و قادرند پیام هایشان را ازطریق روزنامه ها، مجلات، رادیو، تلویزیون و … به مصرف کننده برسانند.در سال های اخیر، فروشگاه های زنجیره ای رشد سریعی داشته و چند سالی است که جزء اولویت های اساسی وزارت بازرگانی در حوزه اصلاح نظام توزیع، قرار گرفته اند. پس از دوره سازندگی و به دلیل وجود مشکلات فراوان در بخش توزیع کالاها که بیشتر متاثر از دو عامل وضعیت نابسامان اقتصادی و ساختار نامناسب نظام سنتی توزیع بود، دولت بر آن شد تا با راه اندازی فروشگاه های نوین زنجیره ای، وضعیت توزیع را در کشور بهبود بخشد و از آشفتگی در بازار جلوگیری کند. ولی به رغم تلاش های انجام شده، به علت فقدان بینش کافی نسبت به چگونگی اداره این فروشگاه و عوامل اثرگذار بر موفقیت آن ها، این واحدها توفیق چندانی در نیل به اهداف تعیین شده، نداشته اند(رنجبریان و همکاران ،۱۳۹۱ ،۲).
۲-۴ بازایابی تعاملی
۲-۴-۱ از آمیخته بازاریابی تا بازاریابی تعاملی
در اوایل دهه ۱۹۶۰ پروفسور نیل بوردن از دانشکده بازرگانی هاروارد، گروهی ار فعالیت های هر شرکت را شناسایی کرد که برخرید محصولات تاثیر گذار هستند او این عوامل را آمیخته بازاریابی نامید. آمیخته بازاریابی در واقع لیستی از طبقه بندی متغیر بازاریابی می باشد یک لیست هرگز کلیه عناصر مشابه را شامل نمی شود و در هر شرایطی مناسب نیست. (۱۹۹۴،Gronroos ).
حال سوال اساسی این است که تا چه اندازه آمیخته بازاریابی در طراحی و هدایت فعالیت های شرکت به سمت نیازها و مطلوبیت های مشتری در انتخاب بازار هدف مناسب است؟انجمن بازاریابی امریکا و بسیاری از محققان دیگر در این زمینه به بحث پرداختند و بیان کردند که مشکل، تعداد یا مفهوم سازی متغیرها تصمیم گیری نیست بلکه مشکل طبیعت نظری آن است وندن و بولت ونواتر اسکوت معتقدند که(۴ پی) و پارادایم مدیریت آمیخته بازاریابی بر مبنای سست بنا نهاده شده است آنها نتیجه گرفتند که سه نقص در مدل ( ۴پی) وجود دارد یکی درخصوصیات و ویژگی هایی است که اساس طبقه بندی هستند و شناسایی نشده اند، عناصر مانع الجمع هستند و یک زیرطبقه فراگیر وجود دارد که بطور پیوسته در حال رشد می باشد. (۱۹۹۴،Gronroos ).در چند سال اخیر علاقه فزاینده ای به مطالعه دانش اقتصادی بلند مدت با مشتری به وجود آمده است هسکت برای اولین بار مفهوم اقتصادی بازار را عنوان کرد در واقع منظور او این بود که به جای تمرکز بر ایجاد مقیاس های اقتصادی شرکت ها می توانند با تمرکز بر درک مشتریان به هدف خود دست یابند. در ارتباطات و تعاملات بلند مدت که گروه های بهترین شیوه برقراری ارتباط را با یکدیگر می آموزند هزینه ارتباطی برای عرضه کننده یا ارائه دهنده خدمات کاهش خواهد یافت. گرونروس در تئوری هزینه ارتباطی خود که اساس آن هزینه های کیفیتی و تعاملی است بیان می کند که باید تعاملات رضایت بخش دو جانبه از هزینه های قابل توجه تعاملی که از تعویض عرضه کننده یا ارائه دهنده خدمت ناشی می شود و از هزینه های غیر ضروری کیفیتی جلوگیری کرد. (۹،۱۹۹۴،Gronroos ).^[8]گرونروس در سال۱۹۹۴ معتقد بود که بازاریابی تعاملی هنوز در دوران طفولیت خود به عنوان مسیر اصلی مفهوم بازاریابی به سر می برد هرچند که در بازاریابی خدمات و صنعتی یکی از پارادایم اصلی به شمار می رود. به عقیده او در آینده بازاریابی تعاملی به احتمال زیاد نقطه مرکزی بازاریابی خواهد بود بنابراین آن را به عنوان پارادایم برجسته بازاریابی نه تنها در بازاریابی صنعتی و خدمات بلکه در بیشتر یا تمام موقعیت های بازاریابی قرار خواهد گرفت. (۹،۱۹۹۴،Gronroos ).
۲-۴-۲ فرایند مدیریت بازاریابی براساس رویکرد بازاریابی تعاملی
کاتلر فرایند بازاریابی را تعدادی از اقدامات می داند که با شناسایی فرصت های بازاریابی شروع گردیده، با انتخاب بازارهای هدف و طراحی ارزش های بازاریابی ادامه می یابند و با برنامه ریزی، سازماندهی، اجرای و کنترل تلاش های بازاریابی پایان می رسند.
۱-تحلیل فرصت های بازار
تجزیه و تحلیل موقعیت های بلند مدت موجود در بازار کمک موثری در بهبود عملکرد موسسات محسوب می شود. در این مرحله متغیر هایی چون مشتریان فعلی و جدید، محصولات و خدمات فعلی و جدید و هزینه نگهداری محصولات فعلی و توسعه محصولات جدید مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.از آن جا که تعامل با مشتریان به معنی ایجاد ترکیبات و ساز و کارهایی است که به ایجاد و حفظ روابط بلند مدت می انجامد، بازاریابان با بررسی بازار باید آن ها را از نظر بخش های سود آور، چگونگی حفظ آن ها، جذب مشتریان جدید و توانایی لازم شرکت برای ادامه خدمت یا محصول مورد بررسی قرار دهند.
۲-انتخاب بازار هدف
پس از جمع آوری اطلاعات براساس قاعده۲۰/۸۰ باید سودمندترین مشتریان شناسایی گردد و تمام تلاش در جهت ارائه خدمات به این نوع مشتریان در نظر گرفته شود. حال با توجه به رویکرد بازاریابی تعاملی، معیار دیگری باید به طور همزمان با معیارهای فوق مد نظر قرار گیرد، توانایی تعیین و فراهم کردن انواع روابط و میزان روابط موجود و مطلوب بین بخش ها است.
۳-طراحی راهبردهای بازاریابی
بعد از انتخاب بازارها یا بخش های هدف، تعیین وجوه تمایز خود نسبت به رقیبان و انتخاب روش ورود به بازار، تعیین کیفیت و قیمت محصول و اجرای سیاست ها برای رسیدن از وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب است.حال با توجه به رویکرد بازاریابی تعاملی، یک بازاریاب باید تعیین کند چه روابطی برای مشتریان، با توجه به نوع محصول ارائه شده مطلوب است و چه راهبردهایی می تواند این نوع روابط را تامین کند.
۴- برنامه ریزی
در اینجا با توجه به رویکرد بازاریابی تعاملی، تمرکز تصمیمات مرتبط با برنامه ریزی بازاریابی باید به چه سمتی باشد، مورد توجه قرار می گیرد.
۵-سازماندهی ، اجرای و کنترل برنامه های بازاریابی
آخرین مرحله از فرایند بازاریابی و جایی که برنامه ها و طرح ها به عمل تبدیل می شوند، در طی اجرای برنامه های بازاریابی باید از روش هایی برای کنترل و ارائه بازخورد از مراحل انجام فعالیت های بازاریابی استفاده کرد. پس باید به نحوه اجرای عناصر ایجاد کننده روابط در برنامه های بازاریابی و نظارت و کنترل مستمر فعالیت توجه خاصی معطوف کرد (بیانی ،۱۳۸۸ ، ۲۳).
۲-۴-۳ جهان بینی بازاریابی تعاملی
پایه های اصلی جهان بینی بازاریابی تعاملی بر مفهومی قرار دارد که اولین بار توسط لئونارد بری مطرح شد و توسط دیگر صاحبنظران گسترش یافت. دیدگاه بازاریابی تعاملی مرهون تلاش های کریستوفر ، پاینی وبالانتین است که در گسترش قلمرو و حوزه مبانی تئوریک آن کوشش چشم گیری داشتند. دیدگاه آنها مبنی بر نکات ذیل است :

شکل ۵-۴) مقایسه کالوس­زایی حاصل از ریزنمونه­های گره­ای در حضور غلظت­های گوناگون هورمون Picoloram. (A) غلظت mg.l^-11. (B) غلظت mg.l^-12. © غلظت mg.l^-13. (D) غلظت mg.l^-14. (E) غلظت mg.l^-15. (F) غلظت mg.l^-16.
۵-۷- آزمایش ۷: بررسی اثر NAA بر روی رشد و نمو گیاهچه:
یکی از فاکتورهای مهم در در انتخاب گیاهچه مطلوب وضعیت مناسب ریشه در گیاهچه می­باشد که این مهم با بهره گرفتن از هورمون­های خانواده اکسین قابل حصول می­باشد. هورمون NAA یکی از مهم­ترین هورمون­های خانواده اکسین می­باشد که باعث افزایش تعداد و طول ریشه می­گردد.
نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که حضور هورمون NAA در محیط سبب افزایش معنی­دار تعداد و طول ریشه نسبت به محیط کشت فاقد این هورمون گردیده و نوع رقم تاثیر بر آن نداشت. با توجه به این که بین محیط­های کشت دارای غلظت­های مختلف هورمون NAA تیمارهای دوم و ششم به لحاظ تعداد و طول ریشه برتر می­باشند و نظر به این­که تیمار دوم از لحاظ سایر صفت­های اندازه ­گیری شده نسبت به تیمار ششم دارای برتری می­باشد به عنوان غلظت برتر معرفی می­گردد. هم­چنین به منظور امکان بررسی اثرهای متقابل بین دو هورمون در مرحله تاثیر متقابل محیط کشت فاقد هورمون نیز به عنوان تیمار دیگر انتخاب و برای رعایت تناسب کران بالا و پایین برای اجرای طرح رویه پاسخ در مرحله بعد به عنوان سومین غلظت مطلوب محیط کشت دارای غلظت هورمون ۰۶/۰ میلی­گرم در لیتر NAA (تیمار سوم) انتخاب گردید.

شکل ۵-۵) مقایسه ریشه­زایی ریزنمونه­های گره­ای بین محیط کشت فاقد هورمون و محیط کشت­های دارای هورمون NAA. از سمت راست به چپ به ترتیب محیط کشت فاقد هورمون، غلظت ۰۳/۰ میلی­گرم NAA و غلظت ۰۶/۰ میلی­گرم NAA.
۵-۸-آزمایش ۸: بررسی اثر متقابل هورمون­های برتر بر روی رشد و نمو گیاهچه­:
با توجه به نتایج بهینه­سازی تیمارهای آزمایش، محیط کشت مناسب برای تولید گیاهچه از ریزنمونه­های گره­ای برای رقم ساوالان محیط کشت MS همراه با غلظت ۱۹/۱ میلی گرم در لیتر GA3 و ۰۶/۰ میلی­گرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۱)، برای رقم سانته محیط کشت MS همراه با غلظت ۲۰/۱ میلی گرم در لیتر GA3 و ۰۶/۰ میلی­گرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۲)، برای رقم آگریا محیط کشت MS همراه با غلظت ۲۰/۱ میلی گرم در لیتر GA3 و ۰۶/۰ میلی­گرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۳) و برای رقم مارکیز محیط کشت MS همراه با غلظت ۰۶/۰ میلی­گرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۴) پیشنهاد می­گردد.
نتایج حاصل از این آزمایش با نتایج تاور و همکارانش (۱۹۸۵) مطابقت نداشت. در آزمایش تاور و همکارانش استفاده از محیط کشت حاوی ۵/۰ میلی­گرم در لیتر BAP، ۴/۰ میلی­گرم در لیتر GA3 و ۰۱/۰ میلی­گرم در لیتر NAA به عنوان محیط کشت بهینه برای تولید گیاهچه معرفی شده بود این در حالی است که در آزمایش انجام شده استفاده از سه هورمون داخل محیط کشت موجب گیج شدن گیاه و نداشتن رشد مطلوب آن گردید. هم­چنین تاور و همکارانش محیط کشت بهینه برای رشد گیاهچه سیب­زمینی را محیط فوق معرفی نمودند در صورتی که در آزمایش انجام شده هر رقم برای رشد بهینه نیاز به محیط کشت جداگانه مخصوص به خود داشت.
هورمون BAP زمانی که به عنوان تنها هورمون مورد استفاده در آزمایش بکار گرفته می­ شود سبب افزایش رشد گیاهچه و شاخه­زایی می­گردد اما هنگامی که به صورت اثر متقابل با دیگر هورمون­ها از آن استفاده شد موجب کاهش در رشد گیاهچه گردید. اثرات متقابل هورمون GA3 و هورمون NAA سبب افزایش رشد و شاخه­زایی در گیاهچه گردید. ریشه­زایی در محیط حاوی هورمون­های NAA و GA3 نسبتا مطلوب ولی حضور هورمون BAP در محیط کشت مانع ریشه­زایی شد (شکل ۵-۶ و ۵-۷).
مقایسه­ رشد گیاهچه در محیط­های بهینه شده بین ارقام مختلف نشان می­دهد که رقم ساوالان با مطلوبیت ۸۱۳/۰ بیشترین رشد گیاهچه را در بین ارقام مختلف دارا می­باشد. پس از رقم ساوالان ارقام آگریا با مطلوبیت ۶۸۳/۰، مارکیز با مطلوبیت ۵۶۸/۰ و در آخر رقم سانته با مطلوبیت ۵۲۲/۰ قرار دارند (شکل ۵-۸).
شکل ۵-۶) مقایسه رشد ریشه رقم آگریا. A: محیط کشت حاوی GA3 و NAA، B: محیط کشت حاوی BAP، GA3 و NAA، C: محیط کشت حاوی BAP و NAA، D: محیط کشت حاوی BAP و GA3.
شکل ۵-۷) مقایسه رشد گیاهچه رقم ساوالان. A: محیط کشت حاوی GA3 و NAA، B: محیط کشت حاوی BAP، GA3 و NAA، C: محیط کشت حاوی BAP و NAA، D: محیط کشت حاوی BAP و GA3.
شکل ۵-۸) مقایسه رشد و نمو گیاهچه ارقام مختلف سیب­زمینی. A: رقم ساوالان، B: رقم سانته، C: رقم آگریا و D: رقم مارکیز.
نمودار۵-۱) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم ساوالان

نمودار۵-۲) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم سانته
نمودار۵-۳) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم آگریا
نمودار۵-۴) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی رشد و نمو گیاهچه رقم مارکیز
۵-۹- آزمایش ۹: بررسی اثر ۲iP بر روی تولید ریز­غده­:
از بین صفت­های اندازه ­گیری شده مرحله ریزغده مهم­ترین صفت جهت انتخاب محیط کشت برتر مربوط به تعداد ریزغده در هر گیاهچه می­باشد و سایر صفت­ها در جایگاه بعدی اهمیت قرار می­گیرند. نتایج بدست آمده از آزمایش بررسی اثر ۲iP بر روی تولید ریزغده­های حاصل از کشت گیاهچه نشان داد که محیط کشت فاقد هورمون ۲iP از نظر صفت تولید تعداد ریزغده در هر گیاهچه دارای برتری نسبی نسبت به محیط­های کشت دارای هورمون ۲iP بود و هم­چنین از نظر سایر صفات نیز تفاوت معنی­داری با محیط­های کشت دارای هورمون ۲iP نداشت. بنابراین نتایج هورمون ۲iP هورمون مناسب برای ورود به مرحله تاثیر متقابل تشخیص داده نشد.
پیشنهاد می­گردد محققین گرامی یا دانشجویان عزیزی که می­خواهند در این زمینه فعالیت داشته باشند اقدام به بررسی غلظت­های یالاتر این هورمون بر روی ریزغده­زایی گیاه سیب­زمینی نمایند. غلظت­های پیشنهادی (۰، ۵/۲، ۵، ۵/۷، ۱۰، ۵/۱۲ و ۱۵ میلی­گرم در لیتر) می­باشند.

شکل ۵-۹) ریزغده­زایی در حضور هورمون ۲iP
۵-۱۰- آزمایش ۱۰: بررسی اثر BAP بر روی تولید ریز­غده­:
بر طبق نتایج بدست آمده هورمون BAP دارای اثر مثبت بر ریزغده­زایی ارقام سیب­زمینی به کار رفته در آزمایش می­باشد. تمامی ارقام بیشترین میزان ریزغده­زایی را در تیمار شماره سه (غلظت ۵ میلی­گرم در لیتر BAP) نشان دادند، بررسی­های آماری نیز حاکی از وجود تفاوت معنی­دار بین این تیمار و سایر تیمارهای بکار رفته در این آزمایش بود. نتایج حاصل از این آزمایش با نتایج عبادی و ایرانبخش (۲۰۱۱) مطابقت داشت.
با توجه به افزایش معنی­دار تعداد ریزغده توسط هورمون BAP این هورمون برای بررسی اثر متقابل با سایر هورمون­ها انتخاب گردید. غلظت ۵ میلی­گرم در لیتر BAP به عنوان غلظت برتر و غلظت ۱۰ میلی­گرم در لیتر هورمون BAP به همراه محیط کشت فاقد هورمون به عنوان سایر سطوح تیماری برتر به مرحله بررسی اثر متقابل برده شدند.
شکل ۵-۱۰) ریزغده­زایی در حضور هورمون BAP
۵-۱۱- آزمایش ۱۱: بررسی اثر CCC بر روی تولید ریز­غده:
بر طبق نتایج بدست آمده هورمون CCC دارای اثر مثبت بر ریزغده­زایی ارقام سیب­زمینی به کار رفته در آزمایش می­باشد. تمامی ارقام بیشترین میزان ریزغده­زایی را در تیمار شماره سه (غلظت ۵۰۰ میلی­گرم در لیتر CCC) نشان دادند، بررسی­های آماری نیز حاکی از وجود تفاوت معنی­دار بین این تیمار و سایر تیمارهای بکار رفته در این آزمایش بود. نتایج این تحقیق با نتایج حسین^[۱۵۰] و همکارانش (۲۰۰۶) مطابقت نداشت، علت این امر این بود که حسین و همکارانش از غلظت­های بیش از ۲۵۰ میلی­گرم در لیتر در تحقیقاتشان استفاده نکرده بودند.
با توجه به افزایش معنی­دار تعداد ریزغده توسط هورمون CCC این هورمون برای بررسی اثر متقابل با سایر هورمون­ها انتخاب گردید. غلظت ۵۰۰ میلی­گرم در لیتر CCC به عنوان غلظت برتر و غلظت ۱۰۰۰ میلی­گرم در لیتر هورمون CCC به همراه محیط کشت فاقد هورمون به عنوان سایر سطوح تیماری برتر به مرحله بررسی اثر متقابل برده شدند.
شکل ۵-۱۱) ریزغده­زایی در حضور هورمون CCC
۵-۱۲- آزمایش ۱۲: بررسی اثر GA3 بر روی تولید ریز­غده­:
نتیجه آزمایش بیانگر نقش منفی اثرات هورمون GA3 در تشکیل ریزغده سیب­زمینی است. نتایج آزمایش توسط تحقیقات اطرشی و همکاران (۱۳۸۹) و وانگ و هو (۱۹۸۲) تایید می­گردد. غلظت­های مختلف هورمون GA3 در شرایط تاریکی سبب تحریک افزایش شاخه­زایی در گیاهچه گردید. شاخه­ های تولید شده به علت عدم وجود نور فاقد کلروفیل به رنگ سفید دیده شدند (شکل ۵-۱۲).
شکل ۵-۱۲) تحریک شاخه­زایی در محیط کشت حاوی هورمون GA3 و شرایط تاریکی
۵-۱۳- آزمایش ۱۳: بررسی اثر NAA بر روی تولید ریز­غده­:
بر طبق نتایج بدست آمده هورمون NAA دارای اثر مثبت بر ریزغده­زایی ارقام سیب­زمینی به کار رفته در آزمایش می­باشد. تمامی ارقام بیشترین میزان ریزغده­زایی را در تیمار شماره دوم (غلظت ۵/۰ میلی­گرم در لیتر NAA) نشان دادند، بررسی­های آماری نیز حاکی از وجود تفاوت معنی­دار بین این تیمار و سایر تیمارهای بکار رفته در این آزمایش بود.
با توجه به افزایش معنی­دار همه صفات توسط تیمار دوم (غلظت ۵/۰ میلی­گرم در لیتر NAA)، این تیمار به عنوان تیمار برتر برای آزمایش­های مرحله اثر متقابل انتخاب گردید. علاوه بر تیمار دوم، تیمارهای اول و سوم نیز برای بررسی­های بیشتر و دقیق­تر جهت حضور در آزمایش­های اثر متقابل هورمون­های برتر بر روی ریزغده­زایی ارقام سیب­زمینی انتخاب گردیدند.
شکل ۵-۱۳) ریزغده­زایی در حضور هورمون NAA
۵-۱۴-آزمایش ۱۴: بررسی اثر متقابل هورمون­های برتر بر روی تولید ریزغده:
با توجه به نتایج بهینه­سازی تیمارهای آزمایش، محیط کشت مناسب برای تولید ریزغده و سایر صفات موثر بر آن (اندازه و وزن ریزغده و تعداد چشم در آن) برای رقم ساوالان محیط کشت MS همراه با غلظت ۱۰۰۰ میلی­گرم در لیتر CCC (نمودار ۵-۵)، برای رقم سانته محیط کشت MS همراه با ۱۰۰۰ میلی­گرم در لیتر CCC با مطلوبیت ۷۴۳/۰ (نمودار ۵-۶)، برای رقم آگریا محیط کشت MS همراه با غلظت ۹۵/۹۹۹ میلی­گرم در لیتر CCC نمودار (۵-۷) و برای رقم مارکیز محیط کشت MS همراه با غلظت ۱۰۰۰ میلی­گرم در لیتر CCC و ۰۲/۰ میلی­گرم در لیتر NAA (نمودار ۵-۸) پیشنهاد می­گردد.
نتایج حاصل از آزمایش با نتایج تاور و همکارانش (۱۹۸۵) مطابقت نداشت. این محققین محیط کشت مناسب جهت ریزغده­زایی را محیط کشت MS همراه با ۵ میلی­گرم در لیتر BAP و ۵۰۰ میلی­گرم در لیتر CCC معرفی نمودند این در حالی است که در این آزمایش پس از بهینه­سازی تیماری محیط کشت متناسب با هر رقم برای تولید حداکثری ریزغده معرفی گردید.
عبادی و ایرانبخش (۲۰۱۱) بیان داشتند بیشترین میزان تولید ریزغده برای رقم در محیط کشت MS حاوی ۵ میلی­گرم در لیتر BAP حاصل می ­آید که با نتایج این آزمایش تطابق نداشت. علت این عدم تطابق عدم حضور هورمون CCC در آزمایش­های این محققین بود. اطرشی و همکارانش (۱۳۸۹) بیان داشتند که حضور هورمون CCC در محیط کشت سبب افزایش تعداد و وزن ریزغده می­گردد که با نتایج حاصل از این آزمایش مطابقت دارد.
نمودار۵-۵) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی تولید و رشد ریزغده رقم ساوالان
نمودار۵-۶) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی تولید و رشد ریزغده رقم سانته
نمودار۵-۷) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی تولید و رشد ریزغده رقم آگریا
نمودار۵-۸) نمودار بهینه­سازی اثر متقابل هورمون­ها بر روی تولید و رشد ریزغده رقم مارکیز
مقایسه­ تولید ریزغده در محیط­های بهینه شده بین ارقام مختلف نشان می­دهد که رقم سانته با مطلوبیت ۷۴۳/۰ بیشترین رشد تولید ریزغده را در بین ارقام مختلف دارا می­باشد. پس از رقم سانته ارقام آگریا با مطلوبیت ۵۹۶/۰، ساوالان با مطلوبیت ۵۳۷/۰ و در آخر رقم مارکیز با مطلوبیت ۲۸۱/۰ قرار دارند (شکل ۵-۱۴).
شکل ۵-۱۴) ریزغده­زایی توسط ارقام مختلف. A: ساوالان، B: سانته، C: آگریا و D: مارکیز.
مقایسه اندازه ریزغده تولیدی توسط ارقام مختلف نشان داد که رقم مارکیز تولید ریزغده با اندازه بزرگتر نسبت به سایر ارقام می نماید. پس از رقم مارکیز به ترتیب ارقام سانته، آگریا و ساوالان قرار دارند (شکل ۵-۱۵).
شکل ۵-۱۵) مقایسه اندازه ریزغده­های تولیدی. A: ساوالان، B: سانته، C: آگریا و D: مارکیز.

۳۷۶

۱۲/۳

فرضیه یازدهم: تفاوت آماری معناداری بین میانگین تعداد ایده­آل فرزند گروه ­های مختلف طبقه­ی اجتماعی زنان وجود دارد.
در جدول ۵-۲-۱۱ نتایج تحلیل واریانس تعداد ایده­آل فرزند در بین گروه ­های مختلف طبقه­ی اجتماعی پاسخگویان آمده است. همان­طور که جدول زیر نشان می­دهد، با توجه به سطح معناداری ۱۷۸/۰، تفاوت آماری معناداری بین میانگین تعداد ایده­آل فرزند زنان با طبقه ­های اجتماعی مختلف وجود ندارد.
جدول ۵-۲-۱۱ نتایج تحلیل واریانس تعداد ایده­آل فرزند بر­حسب طبقه اجتماعی

نام متغیر

F

df

Sig

طبقه اجتماعی

۵۸۲/۱

۴

۱۷۸/۰

فرضیه دوازدهم: بین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی و تعداد ایده­آل فرزند رابطه وجود دارد.
نتایج ضریب همبستگی بین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی و تعداد ایده­آل فرزند در جدول ۵-۲-۱۲ ارائه شده است. با توجه به مقدار سطح معناداری (۰۱/۰ P- value<) می­توان گفت رابطه­ آماری معناداری بین میزان استفاده از وسایل ارتباطی و تعداد ایده­آل فرزند وجود دارد. هم­چنین با توجه به مقدار ضریب همبستگی (۱۷۵/۰- r=) ، این رابطه منفی می­باشد. به عبارتی، با افزایش میزان استفاده­ی پاسخگو از وسایل ارتباط جمعی، تعداد ایده­آل فرزند وی کاهش می­یابد.
جدول ۵-۲-۱۲ نتایج ضریب همبستگی میزان استفاده­ از وسایل ارتباط جمعی و تعداد ایده­آل فرزند

متغیر مستقل

مقدار ضریب همبستگی

سطح معناداری

میزان استفاده­ از وسایل ارتباط جمعی

۱۷۵/۰-

۰۰۱/۰

فرضیه سیزدهم: تفاوت آماری معناداری بین تعداد ایده­آل فرزند گروه ­های مختلف زنان برحسب میزان آگاهی از روش­های جلوگیری از حاملگی وجود دارد.
نتایج جدول ۵-۲-۱۳ با توجه به مقدار سطح معناداری ۱۴۱/۰، رابطه­ آماری معناداری را بین میزان آگاهی پاسخگو از روش­های جلوگیری از حاملگی و تعداد ایده­آل فرزند آنان نشان نمی­دهد. بنابراین می­توان گفت فرض مبنی بر عدم وجود رابطه­ معنادار بین میزان آگاهی از روش­های جلوگیری از حاملگی و تعداد ایده­آل فرزند، تأیید و فرض مبنی بر وجود رابطه­ معنادار میان متغیر مستقل و متغیر وابسته، رد می­ شود.

جدول ۵-۲-۱۳ نتایج تحلیل واریانس تعداد ایده­آل فرزند بر­حسب میزان آگاهی از روش­های جلوگیری از حاملگی

نام متغیر

F

df